ترجمه
رعد با ستایش او و فرشتگان از بیم او تسبیح مىكنند و او صاعقهها را فرو مىفرستد تا هر كه را بخواهد مورد اصابت قرار دهد، در حالى كه آنان درباره خداوند به جدال مىپردازند و او سخت كیفر است.
نکته ها
در فرهنگ قرآن، كلّ هستى در حال تسبیح خداوند، آنهم تسبیحى براساس علم وشعور وانتخاب. جالب آنكه قرآن بگونهاى این مطلب را طرح و بیان مىكند كه اذهان را به خود متوجّه سازد و ردّى بر ناباورىها باشد. از جمله:
1. آوردن الفاظى مثل «سبّح» و «یسبّح» كه صراحت در این معنا دارد.
2. تكرار این مطلب در سورههاى متعّدد.
3. آوردن مسئله تسبیح موجودات در ابتداى سوره و بلافاصله بعد از «بسماللَّه».
4. آوردن كلماتى از قبیل: قنوت وخضوع همه هستى «كلّ له قانتون»(23)، سجده ستارگان و گیاهان «والنّجم والشّجر یسجدان»(24)، اطاعت آسمان وزمین «قالتا اتینا طائعین»(25)، آگاهى موجودات در نماز و تسبیح «كلّ قد علم صلاته و تسبیحه»(26)
5. خطاب انسان به اینكه شما تسبیح آنان را درك نمىكنید.«لاتفقهون تسبیحهم»(27)
«محال» از «حیله» به معناى هر نوع چارهاندیشى پنهانى است و چون چارهاندیشى ملازم علم و قدرت است، لذا مفسران «شدید المحال» را «شدید القوة و العذاب» معنى كردهاند.
در برخى آیات قرآن، تسبیح و حمد الهى در كنار هم قرار گرفتهاند؛ «یسبّح الرعد بحمده»، «ان من شىءٍ الاّ یسبح بحمده»(28) چنانكه در ذكر ركوع و سجود نیز چنین مىگوییم؛ «سبحان ربّى العظیم وبحمده» و «سبحان ربّى الاعلى وبحمده»
در روایات متعدّدى از اهل سنّت آمده است كه پیامبراكرمصلى الله علیه وآله به هنگام شنیدن صداى رعد سخن خود را قطع كرده و به دعا مشغول مىشدند و دیگران را نیز به این كار ارشاد مىفرمودند.(29)
برخى صاعقهها كیفر و عذاب الهى مىباشند كه بر اقوام گنهكار نازل مىشوند، مانند قوم ثمود «...فاخذتهم صاعقة العذاب الهون بما كانوا یكسبون»(30)
پيام ها
1- رعد نیز مثل فرشته، تسبیحى آگاهانه و از روى شعور دارد، زیرا كلمه رعد و فرشته در كنار هم آمدهاند. «یسبّح الرعد بحمده والملائكة»
2- تسبیح فرشتگان بر اساس خداترسى و خشیت است. «من خیفته»
3- صاعقه و صاعقهگرفتگى یك امر تصادفى نیست، بلكه با خواست خدا و مطابق قوانین الهى است. «یرسل الصّواعق فیصیب بها من یشاء»
4- براى انسان لجوج، چیز خطرناكى مثل صاعقه هم بازدارنده نیست. «یجادلون»
5 - در فكر حیله وخدعه وجدال با خدا نباشید كه با او نمىتوان درافتاد. «هو شدید المحال»
6- هرگونه تدبیر و حیلهاى بد نیست، چه بسا كه باید در برابر افرادى، سختترین تدبیرها و برنامهریزىها را بكار برد. «شدید المحال»