ترجمه
براى كسانى كه پروردگارشان را اجابت كردند نیكوترین (پاداش) است. ولى كسانى كه (دعوت) او را نپذیرفتند، اگر هر آنچه در زمین است و مانند آن را با آن داشته باشند، قطعاً حاضرند آن را (براى رهایى خود از عذاب) فدیه بدهند، آنانند كه برایشان حساب سختى است و جایگاهشان دوزخ است و چه بد جایگاهى است.
نکته ها
از قرآن استفاده مىشود، در قیامت براى مردم چند نوع حساب وجود دارد:
1. گروهى حساب آسان دارند. «حساباً یسیرا»(41)
2. عدهاى سخت ودقیق حسابرسى مىشوند. «حساباً شدیداً»(42)، «سوء الحساب» مراد از «سوءالحساب» دقّت در حساب است.
3. بعضى بىحساب به دوزخ مىروند و نیازى به محاكمه و میزان ندارند. «فلانقیم لهم یوم القیامة وزناً»(43)
4. گروهى بىحساب به بهشت مىروند. «انما یوفى الصّابرون اجرهم بغیر حساب»(44)
طبق آنچه از روایات و احادیث متعدّد به دست مىآید، كسانىكه با مردم به عفو و رحمت برخورد كنند، حسابشان آسان و كسانىكه با مردم به سختى و دقت شدید عمل نمایند حسابشان سخت خواهد بود. افراد مشرك بىحساب به دوزخ و اهل صبر هم بىحساب به بهشت خواهند رفت.(45)
در قرآن استجابت طرفینى است، یعنى اگر مردم انتظار استجابت از خداوند را دارند باید دعوت خداوند را اجابت كنند، «استجیبوا للَّه و للرسول اذا دعاكم لما یحییكم»(46) هرگاه خدا و رسول، شما را بسوى مكتب حیات بخش مىخوانند، پاسخ مثبت دهید تا خدا نیز دعاى شما را اجابت فرماید. «فاستجبناله»(47)، «فاستجاب لهم ربّهم»(48)
بحثى پیرامون دعوت
مسئله دعوت را مىتوان از ابعاد گوناگونى مورد بحث و توجّه قرار داد:
1. دعوت كنندگان: دعوت كنندگان به حق:
الف: انبیا. «ادعو الىاللَّه»(49)، «والرسول یدعوكم»(50)، «داعیاً الىاللَّه باذنه»(51)
ب: مؤمنان: «ولتكن منكم أمة یدعون الى الخیر»(52)
ج: جنّ: «یا قومنا اجیبوا داعى اللَّه»(53)
امّا دعوت كنندگان به باطل:
الف: پیشوایان كفر: «ائمة یدعون الى النّار»(54)
ب: شیطان: «كانالشّیطان یدعوهم»(55)، «ماكانلى علیكم منسلطان الاّ ان دعوتكم»(56)
ج: مشركان: «اولئك یدعون الى النّار»(57)
2. موضوع دعوت:
الف: حیات. «دعاكم لما یحییكم»(58) ب: راه مستقیم. «لتدعوهم الى صراط مستقیم»(59) ج: مغفرت. «واللَّه یدعو الى الجنة والمغفرة»(60)
د: بهشت. «واللَّه یدعوا الى دارالسلام»(61) ه : نجات. «ادعوكم الى النجاة»(62)
3. برخورد مخالفان:
الف: تهمت: ساحر؛ «ان هذا لساحرٌ علیم»(63) شاعر؛ «بل هو شاعر»(64)
كاهن؛ «فما انت بنعمة ربّك بكاهن»(65) مجنون؛ «و یقولون انه لمجنون»(66)
كاذب؛ «لنظنّك من الكاذبین»(67) سلطه طلب؛ «یرید ان یتفضّل علیكم»(68)
ب: تهدید. «لرجمناك»(69)، «او یقتلوك ...»(70)
ج: تحقیر. «أهذا الّذى ...»(71)
د: شك. «أتعلمون ان صالحا مرسل من ربّه»(72)
ه: توطئه وجنگ.«واذ یمكر بك الّذین كفروا لیثبتوك او یقتلوك او یخرجوك»(73)
4. انگیزهها و عوامل عدم پذیرش:
الف: تقلید. ب: تعصب. ج: تكبر.
د. هواى نفس. «فان لم یستجیبوا لك فاعلم انما یتبعون اهواءهم»(74)
5. پاداش پذیرش:
الف: اجر. «و یزیدهم من فضله»(75)
ب: حیات. «دعاكم لما یحییكم»(76)
ج: حُسنى. «للذین استجابوا لربّهم الحسنى»(77)
41) انشقاق، 8.
42) طلاق، 8.
43) كهف، 105.
44) زمر، 10.
45) تفصیل انواع حساب در كتاب معاد، اثر مؤلّف آمده است.
46) انفال، 24.
47) انبیاء، 88.
48) آلعمران، 195.
49) یوسف، 108.
50) آلعمران،153.
51) احزاب، 46.
52) آلعمران، 104.
53) احقاف، 31.
54) قصص، 41.
55) لقمان، 21.
56) ابراهیم، 22.
57) بقره، 221.
58) انفال، 24.
59) مؤمنون، 73.
60) بقره، 221.
61) یونس، 25.
62) غافر،41.
63) اعراف، 109.
64) انبیاء، 5.
65) طور، 29.
66) قلم، 51.
67) اعراف، 66.
68) مؤمنون، 24.
69) هود، 91.
70) انفال، 30.
71) انبیاء، 36.
72) اعراف، 75.
73) انفال، 30.
74) قصص، 50.
75) نساء، 173.
76) انفال، 24.
77) رعد، 18.
پيام ها
1- بهترینها در انتظار مؤمن است. «الحسنى»
2- باز خرید و فدیه در روز قیامت وجود ندارد. «لافتدوا به»
3- قبولى دعوت خداوند باید از روى میل و رغبت باشد. «استجابوا»