ترجمه
(فرشتگان هنگام دیدارِ بهشتیان به آنان مىگویند:) بخاطر استقامتى كه كردید، بر شما درود باد. پس چه نیكوست سراى آخرت.
نکته ها
یكى از امتیازات بىنظیر قرآن، بیان پرمحتواترین مطالب، در قالب سادهترین و مختصرترین كلمات است. از جمله همین عبارت «سلام علیكم» كه جملهاى بسیار كوتاه و آسان، امّا پرمحتوا و رساست و سابقهى آن به انبیاى گذشته همچون ابراهیم، نوح و آدمعلیهم السلام مىرسد. «سلام على نوح فىالعالمین»(116)، «سلام على موسى وهارون»(117)
سلام، یكى از نامهاى خداوند، تهنیت خداوند بر پیامبران، تبریك الهى بر بهشتیان، زمزمه فرشتگان، كلام بینالمللى تمام مسلمانان، شعار بهشتیان در این جهان و آن جهان، ذكر خالق و مخلوق، نداى وقت ورود و خروج، آغاز هر كلام در نامه و بیان است كه هم بر مرده و زنده و هم بر بزرگ و كوچك گفته مىشود و پاسخ آن در هر حال واجب است.
پیامِ سلام، احترام، تبریك، دعا، امان و تهنیت از سوى خداوند است. «سلام قولا من ربّ رحیم»(118) وقتى ما در پایان هر نماز مىگوییم: «السّلام علینا و على عباداللَّه الصّالحین»، با این سلام تمام مرزهاى نژادى و امتیازات پوچ سنّ، جنسیّت، مال، مقام، زبان و زمان را در طول تاریخ در هم مىشكنیم و با همه بندگان صالح خدا ارتباط برقرار مىكنیم و بر آنها درود مىفرستیم.
در روایات آمده: گروهى از مردم قبل از رسیدگى به حساب، به بهشت مىروند، وقتى فرشتگان علت را سؤال مىكنند، جواب مىشنوند كه ما در دنیا بر اطاعت خداوند و بر مشكلات و مصایب صبر مىكردیم و اهل شكیبایى بودیم. فرشتگان با شنیدن جواب، از آنان با «سلام علیكم ...» استقبال مىكنند.(119)
امام صادقعلیه السلام فرمودند: ما اهل صبر هستیم، امّا شیعیان ما از ما صبورتر مىباشند. زیرا صبر ما بر چیزى است كه مىدانیم، ولى آنان بر چیزى صبر مىكنند كه نمىدانند.(120)
نكاتى پیرامون صبر
1. منشأ و سرچشمه صبر را از خداوند بدانیم. «و ما صبرك الا باللَّه»(121)
2. مقصد و هدف از صبر را نیز رضایت الهى قرار دهیم، نه خوشنامى و نه هیچ چیز دیگر. «و لربّك فاصبر»(122)
3. صبر از صفات انبیا است. «كلّ من الصّابرین»(123)
4. صبر كلید بهشت است. «ام حسبتم ان تدخلوا الجنة و لمّا یأتكم ...»(124)
5. صبر در بلاها و آزمایشاتِ الهى، محك و ملاك شناخت و روشن شدن چهرهى مجاهدان و صابران است. «و لنبلونّكم حتّى نعلم المجاهدین منكم والصابرین»(125)
6. صبر سبب دریافت صلوات خداوند است. «اولئك علیهم صلوات من ربّهم»(126)
(شاید یكى از علل صلوات بر پیامبر و اهلبیت او این است كه آنها صابرترین مردم بودند.)
7. صبر نسبت به ایمان، به منزله سر براى بدن است. پیامبرصلى الله علیه وآله فرمودند: «الصبر من الایمان كالرأس من البدن»(127)
8. صبر، میزان درجات بهشتیان است. «سلام علیكم بما صبرتم»، «اولئك یجزون الغرفة بما صبروا»(128)، «و جزاهم بما صبروا جنّة و حریرا»(129)
9. صبر، داراى درجاتى است. در حدیثى مىخوانیم كه صبر بر مصیبت 300 و صبر بر طاعت 600 و صبر از معصیت 900 درجه دارد.(130)
10. در سراسر قرآن فقط در مورد صابران اجر بىحساب مطرح شده است. «انّما یوفّى الصّابرون اجرهم بغیر حساب»(131)
11. قرآن مجید در كنار صبر، شكر را نیز مطرح فرموده است، اشاره به اینكه مشكلات هم نعمت هستند. «لكلّ صبّار شكور»(132)
12. صبر، وصیّت امام حسینعلیه السلام به فرزندش امام سجّادعلیه السلام است. «یا بنىّ اِصبر على الحقّ و ان كان مرّا»(133)
13. گاهى در یك اقدام چند نوع صبر دیده مىشود. نظیر اقدام حضرت ابراهیم در قربانى كردن اسماعیل كه هم صبر بر اطاعت و تسلیم و هم صبر بر مصیبت را لازم دارد.
116) صافّات، 79.
117) صافّات، 120.
118) یس، 58.
119) تفسیر قرطبى.
120) تفسیر صافى.
121) نحل، 127.
122) مدّثر، 7.
123) انبیاء، 85.
124) بقره، 214.
125) محمّد، 31.
126) بقره، 157.
127) بحار، ج 9، ص 203.
128) فرقان، 75.
129) انسان، 12.
130) بحار، ج 71، ص 92.
131) زمر، 10.
132) ابراهیم، 5.
133) بحار، ج 70، ص 184.
پيام ها
1- سرچشمه همه كمالات صبر است. «بما صبرتم» صبر در پایان هشت نشانه و كمال براى اولوا الالباب بیان شده وفرشتگان نیز اساس درود خود را صبر مؤمنین مىدانند.
2- سلام كردن به هنگام ورود، شیوهى فرشتگان است. «یدخلون علیهم، سلام علیكم»
3- بهشت «دارالسلام» است. چون فرشتهها از هر سو بر بهشتیان سلام مىكنند. «من كل باب سلام علیكم»
4- به كسانى كه پایدارى وپشتكار دارند احترام بگذاریم. «سلام علیكم بماصبرتم»
5- در نظام الهى حتى بكار بردن كلمات ودرود وتبریك نیز بر اساس یك مبنا و حكمت (ایمان و عمل) است نه تملق و گزافه. «سلام علیكم بما صبرتم»