ترجمه
هیچ پیامبرى را نفرستادیم مگر به زبان قومش، تا (بتواند پیام خدا را) براى مردم بیان كند، پس خداوند هر كه را بخواهد (و مستحق بداند) گمراه مىكند وهر كه را بخواهد (وشایسته بداند) هدایت مىنماید، و اوست عزیز وحكیم.
نکته ها
مراد از «لسان قوم» در این آیه، تنها لغت و زبانِ مردم نیست، زیرا گاهى ممكن است گویندهاى با زبان مردم سخن بگوید ولى مردم حرف او را درست نفهمند، بلكه مراد آسان و قابل فهم گفتن است، به گونهاى كه مردم پیام الهى را بفهمند، چنانكه در آیات دیگر مىفرماید: «یسرناه بلسانك»(3) ما قرآن را به زبان تو آسان كردیم. حضرت موسى نیز از خداوند مىخواهد كه گره از زبانش گشوده شود تا مردم كلامش را بفهمند. «واحلل عقدة من لسانى یفقهوا قولى»(4)
مقصود از گمراه كردن خداوند، محروم كردن افراد لجوج از لطف خود است، والا اگر خداوند بناى گمراه كردن مستقیم كسى را داشت، نه كتابى مىفرستاد و نه پیامبرى. در آیات دیگر مىخوانیم كه خداوند ظالمان و فاسقان و مسرفان را گمراه مىكند، یعنى انسان با گناه و ظلم، زمینهى محروم شدن از هدایت را در خود فراهم مىكند.
بعضى از مفسران گفتهاند: فاعل «یشاء» مردم هستند نه خدا، یعنى خداوند گمراه مىكند كسى را كه خودش بخواهد گمراه شود و هدایت مىكند كسى را كه خودش بخواهد هدایت شود. نظیر آیه: «كُلاً نُمّد هؤلاء وهؤلاء...»(5) گروهى را در راهى كه بروند كمك مىكنیم.
تبلیغ پیامبر كه با زبان قوم خود بوده با جهانى بودن دین منافاتى ندارد. زیرا محتواى پیام زبان خاصّى ندارد و با سفارش قرآن، باید گروهى با تفقه و هجرت مطالب دین را آموخته و به سایرین بیاموزند.
3) مریم، 97.
4) طه، 27 - 28.
5) اسراء، 20.
پيام ها
1- پیامبران، با فرهنگ و زبان مردم زمان خود آشنا بوده و طبق فهم آنان تبلیغ مىكردند. «بلسان قومه»
2- خداوند با مردم اتمام حجّت مىكند.«بلسان قومه لیبین لهم»
3- رابطهى رهبران دینى با مردم، عاطفى، صمیمى ومستقیم است. «بلسان قومه»
4- تبلیغ باید با شیوهاى ساده و صریح و روشن، و براى عموم قابل فهم باشد. «بلسان قومه»
5- هدایت و ضلالت خداوند بر اساس حكمت است. «یضل... و یهدى... و هو العزیز الحكیم»