ترجمه
ونشانههاى دیگرى (در زمین قرار داد) وآنان به وسیله ستاره راه مىیابند.
نکته ها
براى حركت در بیابانها و پیدا كردن راهها، نیاز به علائم داریم. علائم طبیعى در روز، و ستارگان در شب، كه خداوند در این آیه به این دو امر اشاره مىنماید.
نه فقط براى شناخت راه از بیراهه، دربیابانها، نیاز به علامت داریم، بلكه براى شناخت حقّ از باطل نیز در لابلاى هوسها و غرائز و طاغوتها، به نشانههاى روشن نیازمندیم. پیامبرصلى الله علیه وآله براى بعد از خود علامتهایى را قرار داد كه هرگاه مردم دچار حیرت و سرگردانى شدند به آنها نظر كنند و حقّ را بشناسند؛
اوّلین آنها حضرت زهراعلیها السلام است كه دربارهاش فرمود: رضاى او رضاى من و غضب او غضب من است.
علامت دیگر ابوذر غفارى است كه پیامبر دربارهاش فرمود: آسمان بر كسى راستگوتر از ابوذر سایه نیفكنده است، تا مردم ببینند زبان ابوذر از چه كسى حمایت مىكند و او در تبعیدگاهِ چه كسى از دنیا مىرود.
علامت دیگر عمّار یاسر است كه پیامبر فرمود: قاتلِ عمّار گروه منحرفند. مردم دیدند كه در جنگ صفین، عمّار به دست لشگر معاویه كشته شد.
و مهمترین علامتِ روشن پس از پیامبر، امام حسینعلیه السلام است كه پیامبر دربارهاش فرمود: «حسین از من است و من از حسین». امام صادق و امام رضاعلیهما السلام نیز مىفرمایند: «نحن العلامات و النّجم رسول اللّه»(11)
ستارگان، هم وسیلهى شناخت جهت قبله هستند و هم در دریاها و كویرها كه هیچ علامتى نیست، بهترین وسیلهى راهیابى مىباشند.
پيام ها
1- آیا خدایى كه براى هدایت دنیوى مردم علائمى را قرار داده، از هدایتِ معنوى آنها غافل بوده است؟ «و علامات ... یهتدون»
2- علم هیئت و ستارهشناسى، مورد توجّه اسلام است. «وبالنّجم هم یهتدون»