ترجمه
و به زنان با ایمان بگو: از بعضى نگاههاى خود (نگاههاى غیر مجاز) چشمپوشى كنند و دامنهاى خود را حفظ نمایند و جز آنچه (به طور طبیعى) ظاهر است، زینتهاى خود را آشكار نكنند و باید روسرى خود را بر گردن خود بیفكنند (تا علاوه بر سر، گردن و سینهى آنان نیز پوشیده باشد) و زینت خود را ظاهر نكنند جز براى شوهر خود، یا پدر خود یا پدرشوهر خود، یا پسر خود، یا پسرشوهر خود (كه از همسر دیگر است) یا برادر خود، یا پسربرادر خود، یا پسرخواهر خود، یا زنان (همكیش) خود، یا آنچه را مالك شدهاند (از كنیز و برده)، یا مردان خدمتگزار كه تمایل جنسى ندارند، یا كودكانى كه (به سنّ تمییز نرسیده و) بر امور جنسى زنان آگاه نیستند. و نیز پاى خود را به گونهاى به زمین نكوبند كه آنچه از زیور مخفى دارند آشكار شود. اى مؤمنان! همگى به سوى خدا باز گردید و به درگاه خدا توبه كنید تا رستگار شوید.
نکته ها
با اینكه خداوند در قرآن به جزئیات احكام نماز و زكات اشاره نكرده و بیان آنها و بسیارى از مسائل دیگر را به عهدهى پیامبر اكرمصلى الله علیه وآله گزارده، ولى در بیان مسائل خانوادگى و تربیتى به ریزترین مسائل پرداخته است.
همچون مردان كه باید از نگاه آلوده به زنان بپرهیزند، زنان نیز نباید از روى شهوت به مردان نامحرم بنگرند، بلكه باید نگاه خود را كنترل كنند و زینت و زیبایى خود را از نامحرم بپوشانند، جز صورت و دستها كه به طور طبیعى ظاهر است و پوشش آنها، موجب مشكلاتى در انجام امور زندگى مىشود.
«خُمُر» جمع «خِمار» یعنى روسرى و «جُیوب» جمع «جِیب» به معناى گردن وسینه است.
امام صادقعلیه السلام فرمود: مراد از آیهى «یَغضُضنَ من ابصارهنّ و یحفظوا فروجهنّ» آن است كه زنان به عورت زنان دیگر نگاه نكنند و عورت خود را از نگاه دیگران حفظ نمایند.(56)
پیامبر اكرمصلى الله علیه وآله در تفسیر جملهى «الاّ لِبُعولتهنّ» فرمود: خداوند آن دسته از زنان را كه روى و موى خود را براى شوهر آرایش نمىكنند و نیازهاى شوهر را برآورده نمىسازند، لعنت كرده است.(57)
كلمه «اِربة» به معناى حاجت و نیاز است. مراد از «اولى الاربة» خدمتگزاران و ملازمانى هستند كه به جهت بالا بودن سنّ یا شرایط جسمى و روانى، تمایل به همسر ندارند.(58)
توبه، گاهى در مورد یك گناه فردى و گاهى براى تغییر دادن یك فرهنگ فاسد عمومى است، كه آیه ظاهراً دربارهى نوع دوم است. زیرا در جاهلیّت گردن وسینهى زنان باز بود.(59)
حفظ حجاب و ترك جلوهگرى، ثمرات بسیارى دارد كه برخى از آنها عبارت است از:
آرامش روحى، استحكام پیوند خانوادگى، حفظ نسل، جلوگیرى از سوء قصد و تجاوز، پیشگیرى از امراض مقاربتى و روانى، پائین آمدن آمار طلاق، خودكشى، فرزندان نامشروع و سقط جنین، از بین رفتن رقابتهاى منفى، حفظ شخصیّت و انسانیّت زن، و نجات از چشمها و دلهاى هوسبازى كه امروز غرب و شرق را در خود فرو برده است.
56) تفسیر نورالثقلین.
57) تفسیر نورالثقلین.
58) كافى، ج5، ص523.
59) تفسیر كبیر فخررازى.
پيام ها
1- در لزوم عفّت و پاكدامنى و ترك نگاه حرام، بین زن و مرد فرقى نیست. «یَغضّوا - یَغضُضن - یَحفظوا - یَحفظن»
2- جلوهگرى زنان، در جامعه ممنوع است. «ولا یُبدین زینتهنّ»
3- ظاهر بودن قسمتهایى از بدن كه به طور طبیعى پیداست، (صورت، دست یا پا) مانعى ندارد. «الاّ ما ظَهَر منها»
4- در ایم آیه، در میان انواع پوششها، نام مقنعه و روسرى آمده و این دلیل بر اهمیّت پوشش سر و گردن و سینه است. «و لیضربن بخُمُرهنّ على جیوبهنّ»
5 - در وضع قانون باید به ضرورتها، واقعیّتها و نیازها توجّه شود. (اگر پوشاندن صورت و دستها تا مچ، واجب مىشد، براى عموم زنان مشكل بود) «الاّ ما ظَهر منها»
6- اسلام به نیازهاى غریزى انسان پاسخ مثبت مىدهد. «الاّ لبُعولتهنّ»
7- پوشیدن هرگونه كفش و لباسى كه هنگام راهرفتن، سبب آشكار شدن زیور و زیبایىهاى زن شود، جایز نیست. «ولا یضربن بارجلهنّ لیعلم ما یخفین من زینتهنّ»
8 - زن، حقّ مالكیّت دارد. «مَلَكت ایمانهنّ»
9- زن، مىتواند زینت خود را به زنان مسلمان نشان دهد ولى نزد زنان كفّار خود را بپوشاند. «نسائهنّ» (زیرا ممكن است آنها نزد شوهرانشان یا مردان بیگانه، آنچه را از زن مسلمان دیدهاند توصیف كنند.)
10- حجاب و پوشش زن به خاطر تمایلات جنسى مردان است. لذا در برابر مردانى كه میل به همسر ندارند پوشش لازم نیست. «غیر اولى الاِربَة من الرجال»
11- حجاب وپوشش، واجب است. «ولیَضربنَ بخُمُرهنّ»
12- هركارى كه زینت زن را آشكار كند یا دیگران را از آن آگاه سازد ممنوع است. «لیعلم مایُخفین من زینتهنّ»
13- با حفظ حجاب، حضور زن در جامعه مانعى ندارد. «ولا یُبدینَ زینتهنّ» همان گونه كه شركت زن در نمازجماعت بلامانع است. «و اركَعى مع الرّاكعین»(60)
14- مقتضاى ایمان، توبه به درگاه خداوند است. «توبوا الى اللّه جمیعاً ایّها المؤمنون»
15- راه رستگارى، توبه و بازگشت از مسیرهاى انحرافى است. «تُوبوا... تفلحون»
60) آلعمران، 43.