ترجمه
و كسانى كه وسیلهى ازدواج نمىیابند، باید پاكدامنى و عفت پیشه كنند، تا آن كه خداوند از كرم خویش، آنان را بىنیاز نماید. و هر كدام از غلامان و كنیزان شما كه خواهان بازخرید و آزادى (تدریجى) خود باشند، (یعنى مایلند با قرارداد كتبى با مالك خویش كار كرده و خود را آزاد نمایند) اگر در آنان خیر و شایستگى دیدید، تقاضاى آنان را بپذیرید (و براى كمك به آزاد شدن آنان) از مالى كه خدا به شما داده به آنان بدهید، و كنیزان خود را كه تصمیم بر پاكدامنى دارند، به خاطر رسیدن به مال دنیا به فحشا وادار نكنید، كه هر كس آنان را به فحشا مجبور كند، البتّه خداوند براى آن كنیزان كه به اكراه بدان كار وادار گشتهاند، بخشندهى مهربان است.
نکته ها
ابتدا باید به هركس كه مىتواند سفارش كرد ازدواج كند، سپس به غیر متأهّلان سفارش عفت و پاكدامنى نمود. (آیه «
وانكحوا» قبل از آیه «ولیستعفف» آمده است)
چنانكه در روایات آمده است: در جاهلیّت، كنیزان را براى كسب درآمد به فحشا وادار مىكردند. لذا خداوند مىفرماید:
به جاى آنكه كنیزان را به گناه وادار كنید، زمینه ازدواج آنان را فراهم سازید.
در مورد رفتار با اسیران جنگى، یكى از این چند راه را مىتوانیم پیش بگیریم:
الف: همهى اسیران را یكجا آزاد كنیم، كه در این صورت، دوباره به جنگ باز مىگردند.
ب: همه را بكشیم، كه این، امرى غیر انسانى است.
ج: اسرا را در منطقهاى گرد آوریم و از بیتالمال مسلمانان، مخارج آنان را تأمین كنیم. (در این طرح، باید بى گناهان
هزینهى مجرمان را بپردازند).
د: آنها را میان مسلمانان تقسیم كنیم تا سیرهى اسلام و مسلمانان را مشاهده كنند و به تدریج تحت تأثیر قرار گیرند و
مسلمان شوند، سپس از راههاى مختلف، آنها را آزاد كنیم، كه این طرح، بهترین است، و طرح اسلام نیز همین است.
بگذریم كه نظام جنگ در آن زمان این بود كه اسیر جنگى را به عنوان برده مورد استفاده قرار مىدادند و اسلام نیز
مقابله به مثل مىكرد، همان گونه كه امروز در دنیا اسیران را در اردوگاهها قرار مىدهند و ما نیز باید قوانین بینالمللى
جنگ را تا آنجا كه منافاتى با مذهب ما نداشته باشد بپذیریم.
پيام ها
1- دسترسى نداشتن به همسر، مجوّز گناه نیست، صبر و عفّت لازم است. «ولیَستَعفف»
2- هر كجا احساس خطر بیشتر باشد، سفارش مخصوص لازم است. «ولیَستَعفِف الّذین لایَجِدونَ نكاحا» (چون افراد غیر
متأهل بیشتر از دیگران در معرض فحشا و منكر هستند، خداوند در فرمان به عفّت، آنان را مخاطب قرار داده است)
3- جوانان بخاطر امكانات ازدواج، به سراغ تهیّهى مال از راه حرام نروند و عفّت و تقوا از خود نشان دهند. «حتّى یُغنیهم
اللّه من فضله»
4- در حفظ عفّت و پاكدامنى عمومى، هم باید جوانان خود را حفظ كنند، «و لیَستَعفف»، هم خانواده و حكومت قیام كند «
واَنكحوا الاَیامى»، و هم ثروتمندان جامعه به پاخیزند. «و آتوهم من مال اللّه»
5 - در قرارداد با زیردستان خود، سند كتبى داشته باشید. «مما مَلَكت اَیمانكم فكاتِبوهم»
6- اسلام براى آزادى بردگان، طرحهاى مختلفى دارد. یكى از آنها قرارداد بازخرید است. «فكاتبوهم»
7- دارایى و اموال را از خود ندانید بلكه از خداست كه چند روزى امانت به شما داده است. «مال اللّه»
8 - ثروتمندان، در قبال ازدواج زیردستان خود، مسئولیّت دارند. «و آتوهم من مال اللّه الّذى آتاكم»
9- بكارگیرى زیردستان در امور حرام، ممنوع است. «و لا تكرهوا فَتَیاتكم على البِغاء»
10- دنیاطلبى، سرچشمهى گناهان است. «لا تكرهوا ... لتبتغوا عرض الحیاة الدّنیا»
11- ثروتاندوزى از راههاى نامشروع جایز نیست. «لتَبتغوا عرض الحیاة الدّنیا»
12- دنیا زودگذر است. «عرض الحیاة الدّنیا» (كلمه «عرض» به معناى عارضى و زودگذر است)
13- ارزشها نباید فداى مال و مادیّات شود. «لاتكرهوا... لتبتغوا»
14- حریم كنیزان مانند دخترانِ آزاد است. «لا تكرهوا فَتَیاتكم على البغاء»
15- پاكدامنى و عفت براى زن بهترین ارزش است. «اِن أرَدنَ تحصّناً»
16- سرچشمه بخشى از گناهان، بزرگترها هستند. «لاتكرهوا... أردن تحصّناً»
17- افراد مجبور شده به گناه، مورد عفو قرار مىگیرند. «فاِنّ اللّه من بعد اكراههنّ غفورٌ رحیم»