ترجمه
(هود به مردم گفت:) آیا بر هر تپهاى بنا وقصرى بلند از روى هوا و هوس مىسازید؟
و كاخهاى استوار مىگیرید، به امید آنكه جاودانه بمانید؟
وهرگاه كسى را كیفر مىدهید، همچون زورگویان كیفر مىدهید؟
پس، از خداوند پروا كنید و مرا فرمان برید.
نکته ها
«ریع» به معناى دامنهى كوه و تپه است. «مَصانع» دژ و قصر محكم و بلند را گویند. و كلمهى «بَطش» به معناى گرفتن با قهر و غلبه و قدرت است.
در این آیات، قرآن از اصل ساختمان سازى در دامنهى كوه و ساختن دژ و داشتن قدرت انتقاد نمىكند. آنچه مورد انتقاد است، هدفهاى نامقدّس، «تَعبَثون» و خیالهاى واهى، «لعلّكم تخلدون» و تجاوز از اعتدال است. «جبّارین»
در روایات مىخوانیم: یكى از یاران رسول اكرم صلى الله علیه وآله بر بام خانهاش قبّهاى ساخته بود. حضرت از دیدن آن ناراحت شد. صاحب خانه چون چنین دید، قبّه را خراب كرد. رسول خدا بار دیگر كه قبّه را ندید، پرسید: قبّه چه شد؟ گفتند: همین كه صاحبش دید شما ناراضى هستید آن را خراب كرد. پیامبر فرمود: «اِنّ كلّ بناء وبال على صاحبه الاّ ما لابدّ منه» هر ساختمانى كه مورد نیاز نباشد، در قیامت وبال صاحبش خواهد بود.(43)
پيام ها
1- سابقهى بناهاى بلند به زمان هود مىرسد. «أتبنون بكلّ ریع آیة»
2- حرص، انسان را رها نمىكند. «بكلّ ریع»
3- آنچه در چشم دنیاپرستان جلوه دارد، در نظر اولیاى خدا خوار است و مردم را به خاطر آن سرزنش مىكنند. «أتبنون... تعبثون»
4- تمدن و رفاه كاذب، عامل غرور و مانع حقّ پذیرى است. «أتبنون»
5 - شروع كار انبیا با انتقاد از وضع نابسامان موجود و بیدار كردن وجدانها از طریق سؤال است. «أتبنون بكلّ ریع ...»
6- كارهاى ستمگران، یا براى مطرح كردن خود است «آیة» یا براى بقاى خود «تخلدون» یا استثمار و استعمار مردم است. «جبّارین»
7- در هر كارى باید هدفى والا داشت. «أتبنون... تعبثون»
8 - ثروت، سرمایه وساختمانهاى بلند در دست نااهلان، براى ارضاى هوا و هوس است. «تعبثون»
9- انتقاد قرآن از روحیّهى كاخنشینى و عیّاشى است، نه اصل ساختمان. «تعبثون» (تولید، ابتكار، هنر و بكارگیرى امكانات و نیروى انسانى و... باید در مسیر نیاز واقعى باشد، نه بیهوده)
10- قصرها وكاخها، زندگى را جاودانه نمىكنند. «تتّخذونمصانعلعلّكمتخلدون»
11- آفات ساختمان، چهار چیز است:
الف: حرص و اسراف. «بكلّ ریع»
ب: تفاخر و خودنمایى. «آیة»
ج: بُلهوسى. «تَعبَثون»
د: دنیا گرایى و غفلت. «لعلّكم تخلدون»
12- قوانین كیفرى باید عادلانه باشد. (قرآن از كیفرهاى ظالمانه انتقاد مىكند) «بَطَشتم جبّارین»
13- دیندارى، محور و رهبر و الگو لازم دارد. «فاتّقوا اللّه و اَطعیون»
14- دیندارى، هم پرواى قلبى است و هم اطاعت عملى. «فاتّقوا اللّه و اَطعیون»
15- بىتقوایى عامل همهى مفاسد است. حضرت هود پس از انتقاد از فكر و عمل كافران فرمود: «فاتّقوا اللّه...»