ترجمه
و چه بسیار مناطقى كه ما (آنها را) به خاطر طغیان در زندگى، هلاك كردیم، این خانههاى آنهاست كه بعد از آنان جز اندكى (از انسانها در آن) سكونت نكردند و ما وارث آنان هستیم.
نکته ها
كلمهى «بَطِر» به معناى طغیان و سرمستى بر اثر فزونى ثروت و رفاه است.
در آیهى قبل خواندیم كه گروهى به پیامبر اكرمصلى الله علیه وآله گفتند: اگر ما به تو ایمان بیاوریم، كفّار مكّه ما را آواره خواهند كرد، و خداوند فرمود: همان قدرتى كه مكّه را محل امن و رزق فراوان براى شما قرار داد، بعد از ایمان نیز مىتواند نعمتهایش را براى شما حفظ نماید. در این آیه خداوند مىفرماید: فراموش نكنید كه ما بسیارى از شهرها را كه سرمست از نعمتها و غرق در رفاه بودند نابود كردیم، شما نیز كه به خاطر حفظ رفاه و اموال خود ایمان نمىآورید، با قهر الهى چه مىكنید؟!
منظور از «تلك مساكنهم»، مساكن مخروبهى قوم عاد در منطقه احقاف (میان یمن و شام)، یا قوم ثمود در منطقه سَدوم است كه مردم حجاز در مسافرتهاى تجارى از كنار آنها عبور مىكردند و با چشم خود مىدیدند.
پيام ها
1- گاه ثروت و رفاه نه تنها مایهى سعادت نیست كه باعث غرور، طغیان و هلاكت است. «كم اهلكنا... بطرت معیشتها»
2- سرنوشت افراد و جوامع، در گرو اعمال خود آنهاست. «كم اهلكنا... بطرت معیشتها»
3- سنّت الهى، هلاكت مرفّهان بىایمان است. «اهلكنا من قریة بطرت»
4- خرابهها وبقایاى تمدّنهاى گذشته، بهترین پندآموز نسلهاى بعدى است. «تلك مساكنهم» (از جمله برنامههاى تربیتى، بازدید از همین اماكن است.)
5 - مرفّهان، اموال خود را رها كرده و خواهند رفت. پس هدایت وسعادت ابدى را با رفاه زودگذر دنیوى معامله نكنیم. «نحن الوارثین»