ترجمه
و (بیاد آور) هنگامى كه ابراهیم، پایههاى خانه (كعبه) را با اسماعیل بالا مىبرد (ومىگفتند:) پروردگارا از ما بپذیر، همانا تو شنوا و دانایى.
نکته ها
از آیات و روایات متعدّد استفاده مىشود كه خانه كعبه، از زمان حضرت آدم بوده و حضرت ابراهیم علیه السلام آنرا تجدید بنا نموده است. چنانكه آن حضرت در موقع اسكان همسر و فرزندش در سرزمین مكّه مىگوید: «ربّنا انّى اسكنتُ من ذرّیتى بوادٍ غیر ذى زَرع عند بیتك المحرّم» [420] خداوندا بعضى از خاندانم را در این سرزمین خشك و بدون زراعت، در كنار خانهى تو سكونت دادم. بنابراین در زمان شیر خوارگى حضرت اسماعیل علیه السلام نیز اثرى از كعبه وجود داشته است. و در سورهى آل عمران [421] نیز از كعبه به عنوان اوّلین خانه مردم یاد شده است. در آیه مورد بحث نیز سخن از بالا بردن پایههاى خانه بدست ابراهیم علیه السلام است و این تعبیر مىرساند كه اساس خانه كعبه، قبلاً وجود داشته و ابراهیم و اسماعیل علیهما السلام آنرا بالا بردهاند. حضرت على علیه السلام نیز در خطبه قاصعه [422] مىفرماید: خداوند تمام مردم را از زمان حضرت آدم تا ابد، با همین كعبه و سنگهاى آن آزمایش مىنماید.
ابراهیم واسماعیل علیهما السلام در كار مساوى نبودند. در حدیث مىخوانیم: ابراهیم بنّایى مىكرد واسماعیل سنگ به دست پدر مىداد. وشاید به سبب همین تفاوت، میان نام آن دو بزرگوار فاصله گذاشته است. «یرفع ابراهیم القواعد من البیت و اسماعیل»
420) ابراهیم، 37.
421) آلعمران، 96.
422) نهجالبلاغه، خطبه 192.
پيام ها
1- بانیان كارهاى نیك را فراموش نكنیم. «اذیرفع» «اذ» یعنى گذشته را یاد كن.
2- در مسیر اهداف الهى، كار بنّایى و كارگرى نیز عبادت است. لذا از خداوند قبولى آنرا مىخواهند. «یرفع ابراهیم القواعد... ربنّا تقبّل منّا»
3- كار مهم نیست، قبول شدن آن اهمیّت دارد. حتّى اگر كعبه بسازیم، ولى مورد قبول خدا قرار نگیرد، ارزش ندارد. «ربّنا تقبّل»
4- كارهاى خود را در برابر عظمت خداوند، قابل ذكر ندانیم. حضرت ابراهیم نامى از كار و بنایى خود نبرد و فقط گفت: «ربّنا تقبّل منّا»
5 - در روایات آمده است: از شرایط استجابت و آداب دعا، ستایش خداوند است. ابراهیم علیه السلام دعاى خود را با ستایش پروردگار همراه ساخته است. «انّك انت السمیع العلیم»