ترجمه
پس چون مناسك (حج) خود را انجام دادید، خدا را یاد كنید، همانگونه كه پدران خویش را یاد مىكنید، بلكه بیشتر و بهتر از آن. پس بعضى از مردم كسانى هستند كه مىگویند: خداوندا! به ما در دنیا عطا كن. آنان در آخرت بهرهاى ندارند.
نکته ها
گروهى از اهل مكّه، بعد از پایان مراسم حج در محلّى اجتماع كرده و با یاد كردن پدران و نیاكان خود به آنان افتخار و مباهات مىكردند. قرآن دستور مىدهد به جاى تفاخر به پدران و نیاكان، خدا را یاد كنید [588] و از نعمتها و توفیقات او سخن بگویید و در این كار جدّىتر باشید.
یاد هر كس یا هر چیز، نشانهى حاكمیّت آن بر فكر انسان است. كسى كه یاد نیاكان را دارد و به آنان افتخار مىكند، فكر و فرهنگ آنان را پذیرفته است و این یادكرد مىتواند فرهنگ جاهلى را بر جامعه حاكم كند. به همین دلیل حضرت موسى گفت: من گوساله طلائى و پر قیمت سامرى را آتش مىزنم و خاكسترش را به دریا مىریزم. زیرا تماشاى آن، فرهنگ و تفكّر شرك را در انسان زنده مىكند.
588) تفسیر مجمعالبیان، ج2، ص529 ؛ نورالثقلین، ج1، ص198.
پيام ها
1- جهتدهى به ایام فراغت، یكى از وظایف مربّى است. «فاذا قضیتم...فاذكروا اللَّه»
2- یاد خدا، هم از نظر كمّیت باید كثیر باشد؛ «واذكروا اللّه كثیراً» و هم از نظر كیفیّت، عاشقانه و خالصانه. «اشدّ ذكراً»
3- سطحىنگر نباشیم. گروهى در بهترین زمانها و مكانها، تنها دعاى آنها رسیدن به زندگى كوتاه مادّى است. «ربّنا اتنا فى الدنیا وما له فى الاخرة من خلاق»