ترجمه
و خداوند همهى اسماء (حقائق و اسرار هستى) را به آدم آموخت، سپس آنها را به فرشتگان عرضه داشت و فرمود: اگر راست مىگویید، از اسامى اینها به من خبر دهید؟
نکته ها
خداوند متعال اسماء [271] و اسرار عالم هستى را، از نام اولیاى خود [272]تا جمادات را به آدم تعلیم داد. به تعبیر امام صادق علیه السلام كه در تفسیر مجمعالبیان آمده است: تمام زمینها، كوهها، درهها، بستر رودخانهها و حتّى همین فرشى كه در زیر پاى ماست، به آدم شناسانده شد.
271) اسم« در عرف ما فقط به معنى نام و نشان است، ولى در فرهنگ قرآنى نامِ همراه با محتواست. چنانكه »فله الاسماء الحسنى« یعنى خداوند صفات عالیه دارد.
272) تفسیر نورالثقلین، ج 1، ص 54 و اكمال الدین صدوق، ج 1، ص 14.
پيام ها
1- معلّم واقعى خداست وقلم، بیان، استاد وكتاب، زمینههاى تعلیم هستند.«عَلّم»
2- برترى انسان بر فرشتگان، به خاطر علم است. «وعلّم آدم...»
3- انسان براى دریافت تمام علوم، استعداد و لیاقت دارد. «كلّها»
4- فرشتگان عبادت بیشترى داشتند و آدم، علم بیشترى داشت. رابطه مقام خلافت با علم، بیشتر از عبادت است. «نسبّح بحمدك... علّم آدم الاسماء»
5 - براى روشن كردن دیگران، بهترین راه، برگزارى امتحان و به نمایش گذاشتن تفاوتها و لیاقتهاست. «علّم... ثم عرضهم... فقال انبئونى»
6- فرشتگان، خود را به مقام خلیفةاللهى لایقتر مىدانستند. «ان كنتم صادقین» [273]
273) در روایتى از امام صادق علیه السلام نقل شده است كه فرمودند: »ان كنتم صادقین« یعنى اگر شما فرشتگان در ادّعاى لایقتر بودن خود، صادق هستید. تفسیر نورالثقلین.