ترجمه
الف، لام، میم.
نازل كردن این كتاب كه شكّى در آن نیست، از سوى پروردگارِ جهانیان است.
نکته ها
در مورد حروف مقطّعه، در آغاز سوره بقره به تفصیل سخن گفتیم؛ امّا طبق بعضى روایات، حروف مقطّعه از متشابهاتى است كه علم آن مخصوص خدا و اولیاى اوست.(345)
سؤال: با توجّه به شك و تردید و نسبت افترا و كذبى كه مخالفان قرآن اظهار مىداشتند و بعضى آیات نیز به آن اشاره مىكند، چگونه این آیه مىفرماید: «لا ریب فیه»؟
پاسخ: آیه مىفرماید: در حقّانیّت قرآن و فرامین و معارف آن هیچ شك و شبههاى راه ندارد، نه آنكه كسى در آن شك و تردید نكرده است. لذا در همان آیه 23 سورهى بقره مىفرماید: «و ان كنتم فى ریب مما نزّلنا على عبدنا فأتوا بسورة من مثله» هر گاه در شك هستید، سورهاى مانند یكى از سورههاى قرآن بیاورید. به قول نویسندهى تفسیر فى ظلالالقرآن: گل مصنوعى، گل طبیعى نمىشود، زیرا گل طبیعى به خودى خود گواه است كه شكّى در طبیعى بودن آن نیست.
قرآن در اینكه از طرف خداوند است، بارها تأكید كرده، از جمله:
«تنزیل الكتاب... من ربّ العالمین»
«انّه لتنزیل ربّ العالمین»(346)
«تنزیل العزیز الرّحیم»(347)
«تنزیل الكتاب من اللّه العزیز الحكیم»(348)
«تنزیل الكتاب من اللّه العزیز العلیم»(349)
«تنزیل من الرّحمن الرّحیم»(350)
«تنزیل من حكیم حمید»(351)
«تنزیلاً ممّن خلق الارض والسّموات العُلى»(352)
آرى، كسى قرآن را نازل كرد كه تمام هستى از اوست، بر همه چیز سلطه دارد، عزیز، رحیم، حكیم، علیم و حمید است.
345) تفاسیر مجمعالبیان و نورالثقلین.
346) شعراء، 192.
347) یس، 5.
348) زمر، 1.
349) غافر، 2.
350) فصّلت، 2.
351) فصّلت، 42.
352) طه، 4.
پيام ها
1- قرآن در همان عصر نزول به صورت كتاب در آمده است. «تنزیل الكتاب»
2- در حقّانیّت قرآن شكى راه ندارد، زیرا از سوى پرودگار جهانیان است. «لاریب فیه من ربّ العالمین»
3- ربوبیّت خداوند، مقتضى فرستادن كتابى متقن و خللناپذیر است. «تنزیل... من ربّ العالمین»
4- كتاب تشریع، با نظام تكوین هماهنگ است. «تنزیل الكتاب... من ربّ العالمین»
5 - نزول كتاب براى رشد و كمال است، آن هم رشد و تربیت همهى هستى. «ربّ العالمین»
توضيحات
سیماى سورهى سجده
این سوره، سى ایه دارد و در مكّه نازل شده است.
این سوره یكى از 29 سورهاى است كه با حروف مقطّعه آغاز و پس از آن از قرآن تجلیل شده است.
یكى از چهار سورهاى است كه در آن آیه سجدهى واجب آمده است. طبق حدیثى كه در مجمع البیان آمده رسولاكرمصلى الله علیه وآله هر شب قبل از خواب این سوره را با سورهى مُلك تلاوت مىفرمود.
همانند دیگر سورههاى مكّى، در این سوره نیز مباحث گستردهاى در مورد مبدأ و معاد و سرانجام كافران آمده است تا موجب تقویت ایمان مؤمنان و پایدارى آنان در برابر فشار دشمنان گردد.
در آیه 15، از ركوع و سجده به هنگام شب كه مردم در خواب هستند، به عنوان ویژگى مؤمنان راستین یاد شده و قرائت این آیه نیز سجده واجب دارد.