ترجمه
آیا در زمین سیر نكردند تا بنگرند عاقبت كسانى كه پیش از آنان بودند و قوت و آثارشان در زمین سختتر و نیرومندتر از اینان بوده چگونه بوده است؟ پس خداوند آنان را به خاطر گناهانشان (به قهر خود) گرفت و در برابر (قهر) خداوند براى آنان هیچ مدافعى نبود.
نکته ها
در آیهى قبل، سخن از قضاوت به حقّ بود؛ در این آیه مىفرماید: نمونهى داورى به حقّ، قهر الهى نسبت به مجرمان تاریخ است.
پيام ها
1- سیر و سفر و گردشگرى باید هدفدار باشد. «او لم یسیروا - فینظروا»
2- تجربه و علم، به سیر و سفر نیاز دارد. «یسیروا - فینظروا»
3- از منابع شناخت و معرفت، تاریخ است. «اولم یسیروا...»
4- دلیل مخالفت كفّار با پیامبر اسلام فریفتگى آنان نسبت به قدرت خویش بوده است. لذا قرآن مىفرماید: ما مقتدرتر از شما را نابود كردیم. «اشدّ منهم قوةً»
5 - حفظ آثار باستانى، براى عبرت آیندگان لازم است. «فینظروا - آثاراً فى الارض»
6- از تاریخ عبرت بگیریم. «كیف كان عاقبة الذّین...»
7- امروز را نبینیم، عاقبت را ببینیم. «عاقبةُ ...»
8 - به قدرت و آثار خود نبالیم. «كانوا هم اشدّ منهم قوّةً و آثاراً»
9- قدرتهاى طاغوتى، مانع قهر الهى نیست. «اشدّ منهم قوّة... فاخذهم اللّه»
10- قدرت و امكانات ملاك رستگارى نیست. «اشدّ قوّةً... فاخذهم اللّه»
11- گناه، عامل قهر الهى است. «اخذهم اللّه بذنوبهم» (زوال تمدنها و سقوط ملّتها، كیفر گناه و كفر آنان است)
12- با آمدن قهر الهى، هیچ گونه دفاعى از هیچ منبعى مؤثّر نیست. «مِن واق»