1. الفاتحة 2. البقرة 3. آل عمران 4. النساء 5. المائدة 6. الأنعام 7. الأعراف 8. الأنفال 9. التوبة 10. يونس 11. هود 12. يوسف 13. الرعد 14. إبراهيم 15. الحجر 16. النحل 17. الإسراء 18. الكهف 19. مريم 20. طه 21. الأنبياء 22. الحج 23. المؤمنون 24. النور 25. الفرقان 26. الشعراء 27. النمل 28. القصص 29. العنكبوت 30. الروم 31. لقمان 32. السجدة 33. الأحزاب 34. سبأ 35. فاطر 36. يس 37. الصافات 38. ص 39. الزمر 40. غافر 41. فصلت 42. الشورى 43. الزخرف 44. الدخان 45. الجاثية 46. الأحقاف 47. محمد 48. الفتح 49. الحجرات 50. ق 51. الذاريات 52. الطور 53. النجم 54. القمر 55. الرحمن 56. الواقعة 57. الحديد 58. المجادلة 59. الحشر 60. الممتحنة 61. الصف 62. الجمعة 63. المنافقون 64. التغابن 65. الطلاق 66. التحريم 67. الملك 68. القلم 69. الحاقة 70. المعارج 71. نوح 72. الجن 73. المزمل 74. المدثر 75. القيامة 76. الإنسان 77. المرسلات 78. النبأ 79. النازعات 80. عبس 81. التكوير 82. الانفطار 83. المطففين 84. الانشقاق 85. البروج 86. الطارق 87. الأعلى 88. الغاشية 89. الفجر 90. البلد 91. الشمس 92. الليل 93. الضحى 94. الشرح 95. التين 96. العلق 97. القدر 98. البينة 99. الزلزلة 100. العاديات 101. القارعة 102. التكاثر 103. العصر 104. الهمزة 105. الفيل 106. قريش 107. الماعون 108. الكوثر 109. الكافرون 110. النصر 111. المسد 112. الإخلاص 113. الفلق 114. الناس
تعداد آیات: 29
تفسير 48. الفتح آية 1
Number of verses: 29
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمـَنِ الرَّحِيم
إِنَّا فَتَحْنَا لَكَ فَتْحًا مُّبِينًا 1
ما برای تو پیروزی آشکاری فراهم ساختیم!...

ترجمه
همانا ما گشایش آشكارى را براى تو پیش آوردیم.
 تا خداوند براى تو گناهِ پیش و پس (از هجرت را كه كفّار مكّه به تو نسبت مى‏دهند) ببخشد و نعمتش را بر تو تمام كند و تو را به راه راست هدایت نماید.
و خداوند تو را با پیروزى شكست ناپذیرى یارى نماید.

نکته ها
در این‏كه مراد از «فتح مبین» در آیه اول سوره فتح چیست، میان مفسران اختلاف است؛ گروهى مانند: آلوسى، ابوالفتوح، علامه طباطبایى و فیض كاشانى، آن را مربوط به صلح حدیبیّه مى‏دانند و گروه دیگرى مانند شیخ طوسى، زمخشرى و فخررازى، آن را مربوط به فتح مكّه دانسته‏اند و هر دو گروه به روایاتى استناد كرده‏اند.
صلح حدیبیّه از آن جهت مهم است كه سرآغاز فتح مكّه و پیروزى‏هاى مهم پس از آن بوده است، علاوه بر آنكه تا آن روز مشركان تنها به نابودى مسلمانان مى‏اندیشیدند و براى آنان جایگاهى قائل نبودند، امّا با پذیرش صلح، در حقیقت مسلمانان را پذیرفتند كه این در واقع پیروزى بزرگى در صحنه سیاسى اجتماعى بود.
فتح مبین از آن جهت بود كه در سال ششم، یك هزار و چهارصد نفر همراه حضرت بودند ولى بعد از دو سال، ده هزار نفر در فتح مكّه با پیامبر همراه بودند.
در نظام هدایت الهى، ابهامى وجود ندارد و همه روشن و روشنگر مى‏باشند، از جمله:
فرستاده‏اش روشنگر است. «رسول مبین»(1)
قرآنش روشن و روشنگر است. «قرآن مبین»(2)
با زبانى روشن و واضح بیان شده است. «هذا لسان عربى مبین»(3)
هشدارهایش نیز بدون ابهام است. «نذیر مبین»(4)
حتّى جنگ و صلحش نیز روشن است. «فتحا مبینا»
پس هر گروهى در برابر این همه شفّافیت مخالفت كند، گمراهى او نیز بسیار روشن است. «و مَن یعص اللّه و رسوله فقد ضلّ ضلالاً مبینا»(5)
در این آیات، شش مرتبه پیامبراكرم‏صلى الله علیه وآله مورد خطاب واقع شده است، «فتحنا لك... لیغفر لك، ذنبك، علیك، یهدیك، ینصرك» كه بیانگر جایگاه ویژه پیامبر اسلام نزد خداوند است.
كلمه «ذَنب» به معناى دنباله و آثار و پیامدهاى هر چیز است و بیشتر در مورد گناه و پیامدهاى سوء آن بكار مى‏رود.
شكى نیست كه هر حركت حق طلبانه، براى منحرفان خوشایند نیست و آن ندا را گناه مى‏شمرند و بر ضدّ منادیان آن، انواع مشكلات، نگرانى‏ها، آزار و شكنجه‏ها، نسبت‏هاى ناروا، توطئه‏ها، اختلافات و شایعات را به راه مى‏اندازند، امام رضاعلیه السلام  فرمودند: گناه هیچ كس نزد مشركان، بیشتر از گناه پیامبر نبود، زیرا پیامبر با بت‏پرستى مبارزه مى‏كرد و حال آنكه مشركان تا قبل از فتح مكّه 360 بت داشتند، امّا با فتح مكّه و پیروزى قدرتمند پیامبر و مسلمانان، تمام اشتباهات پوشانده ماند.(6)
خداوند در سال دوم هجرى كه قبله تغییر كرد و سال ششم كه صلح حدیبیّه به وقوع پیوست و سال هشتم كه مكّه فتح گردید، وعده تمام كردن نعمت را در آینده مى‏دهد مى‏فرماید: «یتمّ نعمته»، امّا در حجّة الوداع به آن وعده‏ها جامه عمل پوشاند و با اعلام نصب حضرت على‏علیه السلام به امامت، نعمت را تمام كرد و فرمود: «الیوم اكملت لكم دینكم و اتممت علیكم نعمتى»(7)
ماجراى صلح حدیبیّه‏
پیامبر اكرم‏صلى الله علیه وآله در ماه ذى القعده سال ششم هجرت، به قصد سفر حج به سوى مكّه حركت كرد و مسلمانان را به شركت در این سفر، تشویق نمود و سرانجام با جمعیّت یك هزار و چهارصد نفرى، با لباس احرام به سوى مكّه حركت كردند. خبر به مشركان مكّه رسید و در نزدیكى مكّه (روستاى حدیبیّه) راه را بر مسلمانان بستند و مانع ورود آنان به مكّه شدند.
در این ماجرا، نمایندگانى از دو طرف براى گفتگو رفت و آمد كردند، نماینده مشركان هنگامى كه دید مسلمانان چنان شیفته پیامبرند كه قطرات آب وضوى پیامبر را براى تبرك برمى دارند، به مشركان گفت: با این عشق و علاقه‏اى كه مردم به محمد دارند، نمى‏توانید آنها را از او جدا كنید.
عثمان به عنوان سفیر مسلمانان براى مذاكره به مكّه رفت، امّا شایع شد كه او را در مكّه به قتل رسانده‏اند. پیامبرصلى الله علیه وآله براى آماده‏باش مسلمانان، در زیر درختى با یارانش تجدید بیعت كرد كه این بیعت، بیعت رضوان نام گرفت.
پس از چند روز، عثمان به سلامت برگشت و با حضور نمایندگان دو طرف، صلح نامه‏اى در چند ماده تهیه و توسط حضرت على‏علیه السلام نوشته شد و به امضاى طرفین رسید. از جمله این‏كه دو گروه متعهد شدند:
تا ده سال، جنگى میان آنان صورت نگیرد.
مسلمانان از همانجا برگردند و سال آینده به مدت سه روز براى عمره به مكّه بیایند.
به دستور پیامبرصلى الله علیه وآله شترانى را كه براى حج آورده بودند، در همانجا قربانى كردند و سرهاى خود را تراشیده و از احرام خارج شدند و به مدینه بازگشتند.
گرچه مسلمانان به حج نرفتند، ولى این صلح نامه و مفاد آن كه تعطیل شدن جنگ به مدت ده سال و آزاد شدن مراسم عمره بود، براى مسلمانان پیروزى آشكارى به حساب مى‏آمد. زیرا پایانى بر خصومت‏ورزى آشكار مشركان و گشودن راهى براى تبلیغ دین و تجدید قواى مسلمانان بود و زمینه‏ساز فتح مكّه گشت.


1) دخان، 13.
2) حجر، 1.
3) نحل، 103.
4) اعراف، 184.
5) احزاب، 36.
6) تفسیر نورالثقلین.
7) مائده، 3.

پيام ها
 1- پیروزى همیشه در سایه جنگ و جهاد نیست. «انّا فتحنا...» (خداوند صلح حدیبیّه یا فتح مكّه را پیروزى نامیده است.)
 2- موفّقیّت و پیروزى خود را در سایه لطف خدا بدانیم، نه نتیجه فكر، طرح، تدبیر و قدرت خود. «انّا فتحنا...»
 3- پیامبر اكرم‏صلى الله علیه وآله مورد عنایت مخصوص خداست. «فتحنا لك... لیغفر لك... یهدیك... ینصرك» (مخاطب شخص پیامبر است)
 4- همه چیز به دست خداست. «فتحنا، لیغفر، یتمّ، یهدیك، ینصرك» (تا خدا اراده نكند، هیچ چیزى تحقق پیدا نمى‏كند.)
 5 - پیروزى بر دشمن، هدف نهایى نیست، بلكه مقدّمه‏اى براى دریافت نعمت‏هاى دیگر است. «فتحنا، لیغفر، و یتمّ نعمته علیك»
 6- اگر براى خدا كار كنیم، خداوند خود پاسخ دشمنان ما را مى‏دهد و دهان آنان را مى‏بندد. «لیغفر لك اللّه ما تقدّم من ذنبك و ما تأخّر»
 7- حتّى پیامبر هم با هدایت و توفیق الهى به راه مستقیم مى‏رود. «یهدیك صراطاً مستقیماً»
 8 - آنچه خداوند مرحمت مى‏كند، برجسته‏ترین، روشن‏ترین و بهترین‏هاست. پیروزى آشكار، نعمت تمام، هدایت به راه مستقیم و نصرتش غالب است. «فتحا مبینا، یتم نعمته، یهدیك صراطا مستقیما، نصراً عزیزاً»

توضيحات
سیماى سوره فتح‏
 این سوره بیست و نه آیه دارد و در سال ششم هجرى بعد از ماجراى صلح حدیبیّه، در مدینه نازل شده است.
 عمده مطالب این سوره در مورد بشارت فتح مكّه و مسائل مربوط به صلح حدیبیّه، بیعت رضوان، كارشكنى منافقان و كسانى كه از جهاد تخلّف كردند و در پایان سیمایى از یاران پیامبراكرم‏صلى الله علیه وآله مى‏باشد.

Copyright 2015 almubin.com