ترجمه
آیا آتشى را كه مىافروزید، دیدهاید؟
آیا شما درخت آن را ایجاد كردهاید یا ما ایجاد كنندهایم؟
ما آتش را وسیله تذكّر (آتش قیامت) و نعمتى براى مسافران قرار دادهایم.
پس به نام پروردگار بزرگت تسبیح گوى.
نکته ها
«تورون» از «ورى» به معناى خارج كردن چیزى پنهان است، «وراء» یعنى باطن و پشت چیز. به آتشى كه در وسائل آتش افروزى نهفته و با جرقهزدن بیرون مىآورند، «ایراء» مىگویند. در حجاز دو نوع درختى بود كه به عنوان دو چوب آتشزنه از آن استفاده مىكردند، همچون جرقهاى كه از زدن دو سنگ چخماق به دست مىآید.
«مُقوین» از «قوایه» به معناى بیابان است. به بیابانگرد و مسافر، «مقوى» گفته مىشود.
از آیه 47 كه تردید در معاد مطرح شد، تا این آیات، خداوند بیش از بیست مرتبه مردم را خطاب كرده و آنان را به فكر و تدبیر در چگونگى به وجود آمدن كشت و آب و آتش و آفرینش انسان دعوت كرده است تا تردید نابجاى كافران را برطرف كند.
در این آیات، عناصر چهارگانه آب، خاك، باد و آتش، مطرح شده است كه همه تحت فرمان الهى و وسیلهاى براى شناخت خداوند و پى بردن به قدرت او هستند.
خداوند در این سوره، چهار مرتبه از مردم اقرار گرفته كه آیا شما در آفرینش خود، نزول باران، خروج گیاهان و تولید آتش نقشى دارید؟
نیاز به آتش در بیابان، بارزتر از نیاز به آن در محلّ مسكونى است. مسافر در بیابان، براى حفظ خود از سرما، پیدا كردن راه در شب و مقابله با خطر حیوانات وحشى، نیاز به نور و حرارت و آتش دارد.
پيام ها
1- همان خدایى كه آتش را از دل چوب و درخت بیرون مىآورد، مردهها را از دل زمین بیرون مىآورد. «أفرأیتم النّار التى تورون»
2- خروج آتش از درخت، از دو جهت مىتواند یادآور قیامت باشد: یكى از جهت خروج انرژى ذخیره شده در آن كه در قالب جرقه و آتش بروز مىكند، دیگر آن كه آتش دنیا، انسان را به یاد آتش دوزخ مىاندازد. «جعلناها تذكرة»
3- خداوند آنچه را براى رفع استبعاد معاد بود ذكر كرد، خواه اثر كند یا نكند. اى پیامبر! وظیفه تو تسبیح خداوند است. «فسبّح باسم ربّك العظیم»