ترجمه
و همانا ما طرفداران فرعون را به قحطى و خشكسالى و كمبود محصولات گرفتار كردیم، باشد كه متذكّر شوند (و از راه انحرافى خود دست بردارند).
نکته ها
«سنین» جمع «سنة»، به معناى سال است، امّا وقتى با كلمه «أخذ» به كار مىرود، اغلب به معناى قحطى وخشكسالى است. لذا ذكر «نقص من الثمرات»، شاید براى بیان مصداق بارز قحطى باشد.
گاهى بلاها و سختىها، در مسیر بیدارى و امتحان انسان و زمینهى هلاكت اوست. «و لنبلونّكم بشىء من الخوف و الجوع و نقص من الاموال و الانفس و الثمرات» [230]
حضرت على علیه السلام مىفرماید: خداوند با كم شدن محصولات و بازداشتن بركات و بستن درِ خزانههاى خیرات، گناهكاران را مىآزماید تا آنان متنبّه و متذكّر شده و توبه كنند و گناهان را ترك نمایند. [231]
230) بقره، 155
231) نهج البلاغه، خطبه143
پيام ها
1- در تربیت، گاهى باید از اهرم سختى و تنگنا نیز استفاده كرد. «و لقد أخذنا»
2- ارادهى خداوند، بر عوامل طبیعى حاكم است. «أخذنا... بالسنین»
3- قحطى و خشكسالى، یا كیفر الهى است و یا هشدار و زنگ بیدارباش. «بالسنین و نقص من الثمرات لعلّهم یذّكّرون» آرى، تحوّلات هستى هدفدار است.
4- زمینههاى هدایت و سعادت، در خاندان مستكبرترین افراد نیز وجود دارد. «آل فرعون... لعلّهم یذّكّرون»
5 - ممكن است علىرغم تلاش براى ارشاد مردم، هیچ وسیله وطرحى در بعضى كارساز نباشد، چون انسان در پذیرش آزاد است نه مجبور. «أخذنا... لعلّهم»