ترجمه
همانا كسانى را كه به جاى خدا مىخوانید (و مىپرستید)، بندگانى (آفریدههایى) همچون خود شمایند. پس اگر راست مىگویید، آنان را بخوانید، تا آنان جوابتان را بدهند.
نکته ها
ممكن است مراد از «عباد»، انسانهایى باشند كه به عنوان خدا مطرح شده بودند، مثل حضرت عیسى علیه السلام، یا فرشتگان و ممكن است مراد، همان بتهایى باشند كه بتپرستان آنها را «اله» مىپندارند. و اگر به معناى مخلوقات بدانیم، شامل هرچیزى مىشود كه به جاى خدا پرستش مىشود.
پيام ها
1- پرستش، دلیل مىخواهد و معبود باید برتر و بالاتر از عابد باشد، پرستیدن مخلوقات یا انسانهایى مثل خودمان، نه دلیل دارد، نه امتیازى. «عباد أمثالكم» اقبال لاهورى در این زمینه مىگوید:
آدم از بىبصرى بندگى آدم كرد
گوهرى داشت ولى نذر قباد و جم كرد
یعنى از خوى غلامى زسگان پستتر است
من ندیدم كه سگى پیش سگى سر خم كرد
2- معبودى شایستهى پرستش است كه عبد خود را اجابت كند و نیازهاى او را برطرف كرده و او را رشد دهد، و بین او و معبود روابط دو طرفه باشد. «فلیَستَجیبوا لكم»
3- عدم پاسخگویى معبودها به حوائج شما، نشانهى عجز و بىعرضگى و دروغین بودن آنهاست. «فلیَستَجیبوا لكم ان كنتم صادقین»