ترجمه
چنان نیست، (كه مىپندارید، بلكه) آنگاه كه زمین به شدّت درهم كوبیده شود.
و (فرمان) پروردگارت با فرشتگان صف در صف فرارسد.
در آن روز دوزخ را حاضر كنند، در آن روز انسان متذكّر شود ولى این تذكّر چه سودى برایش دارد؟
(در آن روز انسان) مىگوید: اى كاش براى زندگى (امروز) چیزى از پیش فرستاده بودم.
پس در آن روز هیچكس به مانند عذاب او عذاب نكند.
و هیچكس چون به بند كشیدن او، در بند نكشد.
نکته ها
«دكّ» به معناى كوبیدن و هموار كردن است و دكّه و دكّان جایى است كه براى عرضه اجناس، زمین آن هموار و مهیا مىشود.
امام رضاعلیه السلام فرمود: مراد از «جاء ربُّك»، آمدن فرمان پروردگار است (نه آمدن خود پروردگار).(46) چنانكه در آیه 33 سوره نحل مىفرماید: «یأتى امر ربّك»، فرمان پروردگارت مىآید.
مراد از «و جیىء یومئذ بجهنّم»، پردهبردارى از روى آن باشد.(47) چنانكه در جاى دیگر مىفرماید: «برّزت الجحیم لمن یرى»(48)
هنگامى كه آیه «و جیىء یومئذ بجهنّم» نازل شد، پیامبر اكرمصلى الله علیه وآله درهم فرو رفت، به گونهاى كه هیچكس جرأت سخن گفتن با آن حضرت را نداشت.(49)
46) تفسیر نورالثقلین.
47) تفسیر المیزان.
48) نازعات، 36.
49) بحار، ج105، ص103.
پيام ها
1- خداوند، انسان را از علاقه شدید به مال و تصاحب حق دیگران باز مىدارد. «تحبّون المال - كلاّ...»
2- داروى حرص و حب مال، یاد قیامت است.«تأكلون التراث... تحبّون المال... كلاّ اذا دكّت الارض»
3- قیامت، روز حاكمیت مطلق فرمان الهى است. «جاء ربّك»
4- از رعایت نظم و سلسله مراتب، نمایش قدرت فرشتگان در قیامت به چشم مىخورد. «الملك صفّا صفّا»
5 - تذكّر و پشیمانى در قیامت سودى ندارد. «و انّى له الذّكرى»
6- قیامت، روز هوشیارى و یادآورى است. «یومئذ یتذكّر الانسان»
7- جهنم، در قیامت ظاهر مىشود. «جیىء... بجهنّم»
8 - قیامت روز حسرت است. «یا لیتنى»
9- آرزو كارساز نیست، تلاش لازم است. «یا لیتنى قدّمت»
10- زندگى واقعى و ابدى، زندگى قیامت است. «لحیاتى»
11- خداى رحیم، در جاى خود شدید است. «لایعذّب عذابه احد»
12- ممكن است براى كیفرهاى خداوند در دنیا مشابهى باشد، امّا در آخرت عذاب الهى مشابه ندارد. «فیومئذ لا یعذّب عذابه احد»
13- در قیامت، امكان فرار از عذاب نیست. «لا یعذّب... لا یوثق»