ترجمه
(مؤمنانِ مجاهد،) اهل توبه، عبادت، ستایش، سیاحت، ركوع، سجود، امر به معروف ونهى از منكر و حفظِ حدود و مقرّرات الهىاند و چنین مؤمنانى را بشارت ده.
نکته ها
در این آیه، نُه صفت براى مؤمنانِ مجاهد بیان شده است: از گناهان توبه كرده، در مدار عبادت قرار مىگیرند. با زبان، حمد و با پا حركت و با بدن ركوع و سجود دارند، پس از خودسازى، با امر به معروف به اصلاح جامعه مىپردازند و از مرز قوانین الهى خارج نمىشوند.
توبه از گناه، راه عبادت را باز مىكند، زبانِ ستایشگر همراه با پویایى و تحرّك، آمادگى براى ركوع و سجود در پیشگاه خدا مىآورد، و امر به معروف و نهى از منكر، حافظِ حدود الهى در جامعه است.
كلمهى «التائبون»، نشانهى آن است كه مؤمنانى كه جان و مال خود را به خدا مىفروشند، مىتوانند با یك انقلاب و بازسازى درونى و اعراض از كردارهاى نارواى گذشته، وارد این میدان معامله با خدا شوند. [169]
عُبّاد بصرى در راه مكّه امام سجادعلیه السلام را دید، به حضرت گفت: «تركتَ الجهادَ و صعوبَته واَقبلتَ الىالحجِّ و لِینَه؟» جهاد و سختى آن را رها كردهاى، به حج وآسانى آن روى آوردهاى؟ آنگاه آیهى «ان اللَّه اشترى...» را خواند! حضرت فرمودند: ادامهى آن را هم بخوان! عبّاد آیهى «التائبون...» را خواند. حضرت فرمود: اگر یاران ما این صفات و كمالات را دارا مىبودند، بر ما واجب بود، قیام كنیم و در آن صورت، جهاد از حجّ برتر بود. [170]
در روایتى آمده است كه مراد از «السائحون» روزهداران مىباشد. [171]
پيام ها
1- شرط وفادارى خداوند به پیمان خود، پایدارى مؤمنان بر حفظ حدود الهى است. «و من اوفى بعهده... التائبون...»
2- جهاد اكبر و خود سازى، لازمهى جهاد اصغر در جبهههاست. «یقاتلون... التائبون...»
3- اسلام دینى جامع است، اشك را در كنار شمشیر و عبادت را در كنارِ سیاحت قرار داده است.«یقاتلون... التائبون العابدون... السائحون»
4- آنچه مطلوب است، ملكه شدن كمالات در انسان است. «التائبون العابدون...» (همهى صفات به صورتِ اسم فاعل آمده نه فعل، تا دلالت بر استمرار كند)
5 - تقویت روحیهى رزمندگان اسلام، با ذكر و یاد خدا و عبادت است، نه شراب و موسیقى و...كه در جبههى دشمن است.«یقاتلون، التّائبون العابدون،...»
6- شرط قبولى عبادت، توبه از گناه است. «التائبون العابدون»
7- تحرّك، تلاش، سیاحت، هجرت و خودسازى، در راه كسب كمال و قرب الهى ارزش است. «السائحون» (مردان خدا، راكد و زمینگیر نیستند)
8 - سرباز ورزمندهى اسلام باید اهل نماز و عبادت باشد. «یقاتلون، الراكعون الساجدون»
9- در مسیر كمال، اوّل خودسازى است، بعد جامعهسازى.«التائبون العابدون ... الامرون بالمعروف ...»
10- درگیرى با دشمن در مرزها، ما را از مفاسد و منكرات داخلى غافل نسازد. «یقاتلون، الآمرون بالمعروف ...»
11- براى حفظ حدود الهى، باید هم با دشمن خارجى جنگید، هم با مفاسد داخلى مبارزه كرد. «یقاتلون، الناهون عن المنكر، الحافظون لحدود اللَّه»
12- رزمندگان براى جلوگیرى از مفاسد اجتماعى، بیش از دیگران مسئولند. «یقاتلون، الناهون عن المنكر»