ترجمه
اى كسانى كه ایمان آوردهاید! با كسانى از كفّار كه نزدیك شمایند بجنگید. باید آنان در شما خشونت و صلابت بیابند و بدانید كه خداوند، با پرهیزكاران است.
نکته ها
پرداختن به دشمنانِنزدیكتر و جنگیدن با آنان، مزایایى دارد، از جمله: به هزینه و امكانات كمترى نیاز است، اطلاعات ما از آنان بیشتر است، تدارك جبهه آسانتر و آمادگى عمومى براى مقابله با آنان بیشتر است، خطرشان مقدّمتر است، راه دفع آنان ودسترسى به منطقهى جنگ سریعتر است، هم خودش دشمن است، هم مىتواند بازوى دشمنان دورتر باشد.
«غِلظة» به معناى صلابت، قدرت و هیبت است، نه سنگدلى و بدخلقى. از این رو در مسائل نظامى، مانور و قدرتنمایى ورژه ولباس وشعار وهرچه كه قواى اسلام را قدرتمند نشان دهد، مورد ستایش است. پیامبر خداصلى الله علیه وآله نیز هنگام فتح مكّه، مسلمانان را فرمان داد تا در مقابل چشم ابوسفیان رژه رفتند تا با نشان دادن قدرت و شكوه سپاه اسلام، روحیّهى مشركان تضعیف شود.
مسألهى «الاقربُ فالاقرب»، یعنى اولویّت دادن به آنچه نزدیكتر به انسان است، در همهى امورِ تعالیم اسلامى مطرح است، در انفاق و صدقه، ابتدا یتیم و فقیرِ خویشاوند، در پرداخت زكات ابتدا نیازمندان محلّى و نزدیك، در جنگ، نخست دشمنان نزدیكتر، در دعوت وتبلیغ، ابتدا بستگان نزدیك و اهل منطقه، در مسجد، تقدّم همسایهى مسجد، در سفره و مهمانى، طعام نزدیك انسان و در نماز جماعت و در صف اوّل، آنان كه به امام جماعت در كمالات نزدیكترند.
این آیه، جهاد آزادیبخش را مىگوید، نه جهاد دفاعى را. از این رو به صفات مبارزان اسلامى پرداخته، نه به شرایط هجوم كافران. [192]
در سیرهى پیامبر، نمونههاى بسیارى دیده مىشود كه به سپاه اسلام توصیه مىفرمود: با تقوا باشند، به زنان كفّار آسیبى نرسانند، به درختان لطمه نزنند. حتّى یك بار كشتهى دختر كافرى را دید و به شدّت ناراحت شد. [193]
پيام ها
1- ایمان باید همراه با عمل و مبارزه باشد. «یا ایها الذین آمنوا قاتلوا»
2- دفع شرّ دشمنان نزدیكتر، اولویّت دارد. «یلونكم من الكفّار» (استراتژى جنگى اسلام، ابتدا مقابله با دشمنان نزدیكتر است، همچنان كه در مبارزهى فكرى و عقیدتى نیز باید ابتدا شبهاتِ رایج و موجود را پاسخ داد)
3- هر چه براى ایجاد صلابت و شدّت لازم است باید تدارك دید، چه شجاعتِ رزمندگان و چه ابزار و سلاحهاى پیشرفته و چه آموزشهاى پیشرفته و تخصّصى. «ولیجدوا فیكم غلظة»
4- سپاه اسلام، باید صلابت و هیبت داشته باشد. «غلظة»
5 - شجاعت درونى باید با صلابت بیرونى همراه باشد. «و لیجدوا»
6- غلظت وصلابت اسلامى، همراه با تقواست. «ان اللَّه مع المتقین»
7- جهاد، جلوهاى از تقواى الهى است. «قاتلوا... ان اللَّه مع المتقین»
8 - چون در جنگ، غرائز، هوسها و كینهها ممكن است پیش آید، تقوا براى رزمندگان شرطِ اساسى است.«انّ اللَّه مع المتقین»