ترجمه
و كیست ستمكارتر از آنكه بر خداوند دروغ مىبندد؟ آنان (در قیامت) بر پروردگارشان عرضه مىشوند و شاهدان (آن روز انبیا و فرشتگان) خواهند گفت: اینها همان كسانى هستند كه بر پروردگارشان دروغ بستند. بدانید، لعنت خدا بر ستمگران باد.
نکته ها
دادگاه قیامت، گواهان بسیار دارد:
الف: خداوند، كه شاهد بر همهى اعمال ماست. «انّ اللّه على كل شیىٍ شهید»(32)
ب: پیامبر اكرمصلى الله علیه وآله. «فكیف اذا جئنا من كل امّةٍ بشهید و جئنا بك على هولاء شهیداً»(33) چگونه است حال آنها در آن روز كه براى هر امّتى گواهى بیاوریم و تو را گواه بر آنها قرار دهیم.
ج: امامان معصومعلیهم السلام. «و كذلك جعلناكم امّةً وسطاً لتكونوا شهداء على الناس»(34) ما شما را امّت میانه قرار دادیم تا گواه بر مردم باشید. طبق روایات مراد از امّت، امامان معصومند، زیرا سایر افراد امّت، از علم و عصمت لازم براى گواهى در آن روز برخوردار نیستند.
د: فرشتگان. «و جاءت كل نفس معها سائقٌ و شهید»(35) در قیامت همراه هر انسانى دو فرشته مىآید، یكى او را سوق مىدهد و یكى شاهد بر اوست.
ه : زمین. «یومئذ تحدّث اخبارها»(36) در قیامت زمین اخبار خود را بازگو مىكند
و: وجدان. «اقرء كتابك كفى بنفسك الیوم علیك حسیباً»(37) نامهى عملت را بخوان و خود قضاوت كن كه با تو چه برخورد شود.
ز: اعضاى بدن. «یوم تشهد علیهم السنتهم و ایدیهم و ارجلهم»(38) روز قیامت زبان و دست و پا به سخن آمده و علیه انسان گواهى مىدهند.
ح: زمان. امام سجّادعلیه السلام در دعاى ششم صحیفه مىفرماید: «هذا یومٌ حادثٌ جدید و هو علینا شاهدٌ عتید» امروز روز جدیدى است كه در قیامت گواه اعمالى است كه در آن انجام مىدهیم.
ط: عمل. «وجدوا ما عملوا حاضراً»(39) در قیامت اعمال انسان تجسّم یافته و در برابر او نمودار مىشوند.
سؤال: قرآن در مورد گناهان بسیارى كلمهى «اَظلَم» را بكار برده است، در حالى كه بزرگترین ظلمها باید یكى باشد، نه چند تا؟
پاسخ: گرچه این تعبیر در پانزده مورد بكار رفته است، امّا همهى آنها مربوط به انحرافات فكرى اعم از شرك، افترا، كتمان حقّ و جلوگیرى از راه و یاد خداست. بنابراین بزرگترین ظلمها، ظلم فكرى و فرهنگى و اعتقادى است.
قرآن در این آیه و چند آیهى بعد، سیما و سرنوشتِ شخص افترازننده بر خداوند را چنین بیان مىكند: ظالمترین افراد است، از الطاف الهى محروم است، به قیامت ایمان ندارد، حقائق را تحریف مىكند، راه خدا را مىبندد، نه در دنیا قدرت فرار از سلطهى الهى را دارد و نه در قیامت یاورى، عذابش چند برابر، عمرش بر باد رفته، كوششهایش تباه گشته و نفس و جان باخته است.
32) حج، 17.
33) نساء، 41.
34) بقره، 143.
35) ق، 21.
36) زلزال، 4.
37) اسراء، 14.
38) نور، 24.
39) كهف، 48.
پيام ها
1- افترا بر خداوند، بزرگترین ظلمهاست. نویسندگان و گویندگان مذهبى، مراقب گفتار و نوشتار خود باشند. «و من اظلم ممن افترى على اللّه»
2- بزرگى و زشتى ظلم، بستگى به متعلّق آن دارد. «اظلم ممّن افترى على اللّه»
3- در قیامت پردهها كنار مىرود و امرى پنهان نمىماند.«یعرضون على ربّهم»
4- در قیامت گواهان بسیارى شهادت خواهند داد، پس مراقب كار خود باشیم. «و یقول الاشهاد»