بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمـَنِ الرَّحِيم
وَالنَّجْمِ إِذَا هَوَىٰ
1
سوگند به ستاره هنگامی که افول میکند،
[تفسیر]
مَا ضَلَّ صَاحِبُكُمْ وَمَا غَوَىٰ
2
که هرگز دوست شما [= محمّد «ص»] منحرف نشده و مقصد را گم نکرده است،
وَمَا يَنطِقُ عَنِ الْهَوَىٰ
3
و هرگز از روی هوای نفس سخن نمیگوید!
إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحَىٰ
4
آنچه میگوید چیزی جز وحی که بر او نازل شده نیست!
عَلَّمَهُ شَدِيدُ الْقُوَىٰ
5
آن کس که قدرت عظیمی دارد [= جبرئیل امین] او را تعلیم داده است؛
[تفسیر]
ذُو مِرَّةٍ فَاسْتَوَىٰ
6
همان کس که توانایی فوق العاده دارد؛ او سلطه یافت...
وَهُوَ بِالْأُفُقِ الْأَعْلَىٰ
7
در حالی که در اُفق اعلی قرار داشت!
ثُمَّ دَنَا فَتَدَلَّىٰ
8
سپس نزدیکتر و نزدیکتر شد...
فَكَانَ قَابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنَىٰ
9
تا آنکه فاصله او (با پیامبر) به اندازه فاصله دو کمان یا کمتر بود؛
فَأَوْحَىٰ إِلَىٰ عَبْدِهِ مَا أَوْحَىٰ
10
در اینجا خداوند آنچه را وحی کردنی بود به بندهاش وحی نمود.
مَا كَذَبَ الْفُؤَادُ مَا رَأَىٰ
11
قلب (پاک او) در آنچه دید هرگز دروغ نگفت.
أَفَتُمَارُونَهُ عَلَىٰ مَا يَرَىٰ
12
آیا با او درباره آنچه (با چشم خود) دیده مجادله میکنید؟!
[تفسیر]
وَلَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرَىٰ
13
و بار دیگر نیز او را مشاهده کرد،
عِندَ سِدْرَةِ الْمُنتَهَىٰ
14
نزد «سدرة المنتهی»،
عِندَهَا جَنَّةُ الْمَأْوَىٰ
15
که «جنت المأوی» در آنجاست!
إِذْ يَغْشَى السِّدْرَةَ مَا يَغْشَىٰ
16
در آن هنگام که چیزی [= نور خیرهکنندهای] سدرة المنتهی را پوشانده بود،
[تفسیر]
مَا زَاغَ الْبَصَرُ وَمَا طَغَىٰ
17
چشم او هرگز منحرف نشد و طغیان نکرد (آنچه دید واقعیّت بود)!
لَقَدْ رَأَىٰ مِنْ آيَاتِ رَبِّهِ الْكُبْرَىٰ
18
او پارهای از آیات و نشانههای بزرگ پروردگارش را دید!
أَفَرَأَيْتُمُ اللَّاتَ وَالْعُزَّىٰ
19
به من خبر دهید آیا بتهای «لات» و «عزّی»...
[تفسیر]
وَمَنَاةَ الثَّالِثَةَ الْأُخْرَىٰ
20
و «منات» که سوّمین آنهاست (دختران خدا هستند)؟!
أَلَكُمُ الذَّكَرُ وَلَهُ الْأُنثَىٰ
21
آیا سهم شما پسر است و سهم او دختر؟! (در حالی که بزعم شما دختران کم ارزشترند!)
تِلْكَ إِذًا قِسْمَةٌ ضِيزَىٰ
22
در این صورت این تقسیمی ناعادلانه است!
إِنْ هِيَ إِلَّا أَسْمَاءٌ سَمَّيْتُمُوهَا أَنتُمْ وَآبَاؤُكُم مَّا أَنزَلَ اللَّهُ بِهَا مِن سُلْطَانٍ ۚ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَمَا تَهْوَى الْأَنفُسُ ۖ وَلَقَدْ جَاءَهُم مِّن رَّبِّهِمُ الْهُدَىٰ
23
اینها فقط نامهایی است که شما و پدرانتان بر آنها گذاشتهاید (نامهایی بیمحتوا و اسمهایی بی مسمّا)، و هرگز خداوند دلیل و حجتی بر آن نازل نکرده؛ آنان فقط از گمانهای بیاساس و هوای نفس پیروی میکنند در حالی که هدایت از سوی پروردگارشان برای آنها آمده است!
[تفسیر]
أَمْ لِلْإِنسَانِ مَا تَمَنَّىٰ
24
یا آنچه انسان تمنّا دارد به آن میرسد؟!
[تفسیر]
فَلِلَّهِ الْآخِرَةُ وَالْأُولَىٰ
25
در حالی که آخرت و دنیا از آن خداست!
۞ وَكَم مِّن مَّلَكٍ فِي السَّمَاوَاتِ لَا تُغْنِي شَفَاعَتُهُمْ شَيْئًا إِلَّا مِن بَعْدِ أَن يَأْذَنَ اللَّهُ لِمَن يَشَاءُ وَيَرْضَىٰ
26
و چه بسیار فرشتگان آسمانها که شفاعت آنها سودی نمیبخشد مگر پس از آنکه خدا برای هر کس بخواهد و راضی باشد اجازه (شفاعت) دهد!
إِنَّ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ لَيُسَمُّونَ الْمَلَائِكَةَ تَسْمِيَةَ الْأُنثَىٰ
27
کسانی که به آخرت ایمان ندارند، فرشتگان را دختر (خدا) نامگذاری میکنند!
وَمَا لَهُم بِهِ مِنْ عِلْمٍ ۖ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ ۖ وَإِنَّ الظَّنَّ لَا يُغْنِي مِنَ الْحَقِّ شَيْئًا
28
آنها هرگز به این سخن دانشی ندارند، تنها از گمان بیپایه پیروی میکنند با اینکه «گمان» هرگز انسان را از حقّ بینیاز نمیکند!
[تفسیر]
فَأَعْرِضْ عَن مَّن تَوَلَّىٰ عَن ذِكْرِنَا وَلَمْ يُرِدْ إِلَّا الْحَيَاةَ الدُّنْيَا
29
حال که چنین است از کسی که از یاد ما روی میگرداند و جز زندگی مادی دنیا را نمیطلبد، اعراض کن!
ذَٰلِكَ مَبْلَغُهُم مِّنَ الْعِلْمِ ۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اهْتَدَىٰ
30
این آخرین حدّ آگاهی آنهاست؛ پروردگار تو کسانی را که از راه او گمراه شدهاند بهتر میشناسد، و (همچنین) هدایتیافتگان را از همه بهتر میشناسد!
[تفسیر]
وَلِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ لِيَجْزِيَ الَّذِينَ أَسَاءُوا بِمَا عَمِلُوا وَيَجْزِيَ الَّذِينَ أَحْسَنُوا بِالْحُسْنَى
31
و برای خداست آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است تا بدکاران را به کیفر کارهای بدشان برساند و نیکوکاران را در برابر اعمال نیکشان پاداش دهد!
[تفسیر]
الَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبَائِرَ الْإِثْمِ وَالْفَوَاحِشَ إِلَّا اللَّمَمَ ۚ إِنَّ رَبَّكَ وَاسِعُ الْمَغْفِرَةِ ۚ هُوَ أَعْلَمُ بِكُمْ إِذْ أَنشَأَكُم مِّنَ الْأَرْضِ وَإِذْ أَنتُمْ أَجِنَّةٌ فِي بُطُونِ أُمَّهَاتِكُمْ ۖ فَلَا تُزَكُّوا أَنفُسَكُمْ ۖ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اتَّقَىٰ
32
همانها که از گناهان بزرگ و اعمال زشت دوری میکنند، جز گناهان صغیره (که گاه آلوده آن میشوند)؛ آمرزش پروردگار تو گسترده است؛ او نسبت به شما از همه آگاهتر است از آن هنگام که شما را از زمین آفرید و در آن موقع که بصورت جنینهایی در شکم مادرانتان بودید؛ پس خودستایی نکنید، او پرهیزگاران را بهتر میشناسد!
[تفسیر]
أَفَرَأَيْتَ الَّذِي تَوَلَّىٰ
33
آیا دیدی آن کس را که (از اسلام -یا انفاق-) روی گردان شد؟!
[تفسیر]
وَأَعْطَىٰ قَلِيلًا وَأَكْدَىٰ
34
و کمی عطا کرد، و از بیشتر امساک نمود!
أَعِندَهُ عِلْمُ الْغَيْبِ فَهُوَ يَرَىٰ
35
آیا نزد او علم غیب است و میبیند (که دیگران میتوانند گناهان او را بر دوش گیرند)؟!
أَمْ لَمْ يُنَبَّأْ بِمَا فِي صُحُفِ مُوسَىٰ
36
یا از آنچه در کتب موسی نازل گردیده با خبر نشده است؟!
وَإِبْرَاهِيمَ الَّذِي وَفَّىٰ
37
و در کتب ابراهیم، همان کسی که وظیفه خود را بطور کامل ادا کرد،
أَلَّا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَىٰ
38
که هیچ کس بار گناه دیگری را بر دوش نمیگیرد،
[تفسیر]
وَأَن لَّيْسَ لِلْإِنسَانِ إِلَّا مَا سَعَىٰ
39
و اینکه برای انسان بهرهای جز سعی و کوشش او نیست،
وَأَنَّ سَعْيَهُ سَوْفَ يُرَىٰ
40
و اینکه تلاش او بزودی دیده میشود،
ثُمَّ يُجْزَاهُ الْجَزَاءَ الْأَوْفَىٰ
41
سپس به او جزای کافی داده خواهد شد!
وَأَنَّ إِلَىٰ رَبِّكَ الْمُنتَهَىٰ
42
(و آیا از کتب پیشین انبیا به او نرسیده است) که همه امور به پروردگارت منتهی میگردد؟!
[تفسیر]
وَأَنَّهُ هُوَ أَضْحَكَ وَأَبْكَىٰ
43
و اینکه اوست که خنداند و گریاند،
وَأَنَّهُ هُوَ أَمَاتَ وَأَحْيَا
44
و اوست که میراند و زنده کرد،
وَأَنَّهُ خَلَقَ الزَّوْجَيْنِ الذَّكَرَ وَالْأُنثَىٰ
45
و اوست که دو زوج نر و مادّه را آفرید...
[تفسیر]
مِن نُّطْفَةٍ إِذَا تُمْنَىٰ
46
از نطفهای هنگامی که خارج میشود (و در رحم میریزد)،
وَأَنَّ عَلَيْهِ النَّشْأَةَ الْأُخْرَىٰ
47
و اینکه بر خداست ایجاد عالم دیگر (تا عدالت اجرا گردد)،
وَأَنَّهُ هُوَ أَغْنَىٰ وَأَقْنَىٰ
48
و اینکه اوست که بینیاز کرد و سرمایه باقی بخشید،
وَأَنَّهُ هُوَ رَبُّ الشِّعْرَىٰ
49
و اینکه اوست پروردگار ستاره «شعرا»!
وَأَنَّهُ أَهْلَكَ عَادًا الْأُولَىٰ
50
(و آیا به انسان نرسیده است که در کتب انبیای پیشین آمده) که خداوند قوم «عاد نخستین» را هلاک کرد؟!
[تفسیر]
وَثَمُودَ فَمَا أَبْقَىٰ
51
و همچنین قوم «ثمود» را، و کسی از آنان را باقی نگذارد!
وَقَوْمَ نُوحٍ مِّن قَبْلُ ۖ إِنَّهُمْ كَانُوا هُمْ أَظْلَمَ وَأَطْغَىٰ
52
و نیز قوم نوح را پیش از آنها، چرا که آنان از همه ظالمتر و طغیانگرتر بودند!
وَالْمُؤْتَفِكَةَ أَهْوَىٰ
53
و نیز شهرهای زیر و رو شده (قوم لوط) را فرو کوبید،
فَغَشَّاهَا مَا غَشَّىٰ
54
سپس آنها را با عذاب سنگین پوشانید!
فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكَ تَتَمَارَىٰ
55
(بگو:) در کدام یک از نعمتهای پروردگارت تردید داری؟!
هَٰذَا نَذِيرٌ مِّنَ النُّذُرِ الْأُولَىٰ
56
این (پیامبر) بیمدهندهای از بیمدهندگان پیشین است!
أَزِفَتِ الْآزِفَةُ
57
آنچه باید نزدیک شود، نزدیک شده است (و قیامت فرامیرسد)،
[تفسیر]
لَيْسَ لَهَا مِن دُونِ اللَّهِ كَاشِفَةٌ
58
و هیچ کس جز خدا نمیتواند سختیهای آن را برطرف سازد!
أَفَمِنْ هَٰذَا الْحَدِيثِ تَعْجَبُونَ
59
آیا از این سخن تعجّب میکنید،
وَتَضْحَكُونَ وَلَا تَبْكُونَ
60
و میخندید و نمیگریید،
وَأَنتُمْ سَامِدُونَ
61
و پیوسته در غفلت و هوسرانی به سر میبرید؟!
فَاسْجُدُوا لِلَّهِ وَاعْبُدُوا ۩
62
حال که چنین است همه برای خدا سجده کنید و او را بپرستید!