1. الفاتحة 2. البقرة 3. آل عمران 4. النساء 5. المائدة 6. الأنعام 7. الأعراف 8. الأنفال 9. التوبة 10. يونس 11. هود 12. يوسف 13. الرعد 14. إبراهيم 15. الحجر 16. النحل 17. الإسراء 18. الكهف 19. مريم 20. طه 21. الأنبياء 22. الحج 23. المؤمنون 24. النور 25. الفرقان 26. الشعراء 27. النمل 28. القصص 29. العنكبوت 30. الروم 31. لقمان 32. السجدة 33. الأحزاب 34. سبأ 35. فاطر 36. يس 37. الصافات 38. ص 39. الزمر 40. غافر 41. فصلت 42. الشورى 43. الزخرف 44. الدخان 45. الجاثية 46. الأحقاف 47. محمد 48. الفتح 49. الحجرات 50. ق 51. الذاريات 52. الطور 53. النجم 54. القمر 55. الرحمن 56. الواقعة 57. الحديد 58. المجادلة 59. الحشر 60. الممتحنة 61. الصف 62. الجمعة 63. المنافقون 64. التغابن 65. الطلاق 66. التحريم 67. الملك 68. القلم 69. الحاقة 70. المعارج 71. نوح 72. الجن 73. المزمل 74. المدثر 75. القيامة 76. الإنسان 77. المرسلات 78. النبأ 79. النازعات 80. عبس 81. التكوير 82. الانفطار 83. المطففين 84. الانشقاق 85. البروج 86. الطارق 87. الأعلى 88. الغاشية 89. الفجر 90. البلد 91. الشمس 92. الليل 93. الضحى 94. الشرح 95. التين 96. العلق 97. القدر 98. البينة 99. الزلزلة 100. العاديات 101. القارعة 102. التكاثر 103. العصر 104. الهمزة 105. الفيل 106. قريش 107. الماعون 108. الكوثر 109. الكافرون 110. النصر 111. المسد 112. الإخلاص 113. الفلق 114. الناس
تعداد آیات: 62
تفسير 53. النجم آية 24
Number of verses: 62
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمـَنِ الرَّحِيم
أَمْ لِلْإِنسَانِ مَا تَمَنَّىٰ 24
یا آنچه انسان تمنّا دارد به آن می‌رسد؟!

ترجمه
آیا (مى‏پندارید كه) انسان، به هر چه آرزو دارد مى‏رسد؟
پس آخرت و دنیا براى خداوند است.
 و چه بسا فرشتگانى كه در آسمان‏ها هستند، (ولى) شفاعت آنان سودى ندارد، مگر بعد از آن كه خداوند براى هر كه بخواهد و رضایت دهد، اجازه شفاعت دهد.

نکته ها
«تمنّى» به معناى آرزو است، خواه امر ممكن یا محال، منطقى یا بى اساس.(27) امّا «رجا» در مورد آرزوهاى شدنى، «طمع» در مورد آرزوهایى كه حصول آن نزدیك است و «أمل» در مورد آرزوهایى كه بدست آوردنش مشكل باشد بكار مى‏رود.(28)
اسلام براى اصلاح رفتار، سرچشمه افكار را اصلاح مى‏كند. براى این‏كه به امید كسب عزّت و قدرت به سراغ این و آن نرویم، مى‏فرماید: «انّ العزّة للّه جمیعا»(29) تمام عزّت از اوست. «انّ القوّة للّه جمیعا»(30) تمام قدرت از اوست.
در این آیه نیز مى‏فرماید: آخرت و دنیا مخصوص خداست، پس چرا از غیر او توقّع دارى؟!
هستى به اراده‏ى خداوند مى‏چرخد، نه به آرزوى ما. امام على‏علیه السلام مى‏فرماید: «عرفت اللّه بفسخ العزائم و نقض العهود»(31) خدا را از این راه شناختم كه برخى تصمیم‏هاى مهم بشر فسخ و برخى عهدهاى او نقض شده است، یعنى هستى با اراده او مى‏چرخد نه با تصمیم ما.
امام صادق‏علیه السلام فرمود: نه فرشته و نه پیامبر، در برابر قهر الهى، نمى‏توانند شما را نجات دهند. هر كس انتظار شفاعت دارد، در جستجوى رضاى خدا باشد.(32)
سؤال: آیا شفاعت یك نوع پارتى بازى نیست؟
پاسخ: هرگز، زیرا:
الف) كسى مورد شفاعت قرار مى‏گیرد كه با فكر و عمل، براى خود استحقاق شفاعت را ایجاد كرده باشد. بنابراین بر خلاف پارتى، شفاعت قانون و ضابطه دارد.
ب) در شفاعت، حقى از بین نمى‏رود ولى در پارتى بازى‏حقوق دیگران ضایع مى‏شود.
ج) شفاعت كننده، از شفاعت شونده انتظارى ندارد، بر خلاف پارتى‏بازى كه شخصى كه كار را انجام داده است، انتظاراتى دارد.
د) هدفِ شفاعت كننده، رستگارى شفاعت شونده است، ولى هدف در پارتى‏بازى كامیابى دنیوى است.
ه) شفاعت، وسیله تربیت و رشد است، زیرا شفاعت شونده با اولیاى خدا كه شفاعت كننده هستند، رابطه‏ى معنوى برقرار مى‏كند.
«لمن یشاء» را دو گونه مى‏توان معنا كرد:
الف) هر كسى را كه خدا بخواهد، به او اجازه شفاعت كردن مى‏دهد.
ب) هر كسى را كه خدا بخواهد، به او اجازه شفاعت شدن مى‏دهد.
سؤال: آیا شفاعت موجب تشویق انسان‏ها به گناه نمى‏شود؟
پاسخ: هرگز، زیرا اولاً معلوم نیست چه كسى شفاعت مى‏شود و ثانیاً آیا ساختن یك دارو براى رفع مسمومیّت، انسان‏ها را به مسموم شدن و زهر خوردن تشویق مى‏كند؟!
نگاهى به آرزو در روایات و آیات‏
ارزش آرزو:
آرزو، عامل و انگیزه حركت و رشد است. رسول اكرم‏صلى الله علیه وآله فرمودند: «لولا الامل ما رضعت والدة ولدها و لا غرس غارس شجرها»(33) اگر آرزو نبود، نه مادرى كودك خود را شیر مى‏داد و نه كشاورزى درختى را مى‏كاشت.
حضرت عیسى‏علیه السلام، پیرمردى را دید كه بیل در دست دارد و زمین را شخم مى‏زند، گفت: خدایا! آرزو را از این مرد بگیر. دید پیرمرد بیل را كنار گذاشت و خوابید. پس از مدتى، حضرت عیسى از خدا خواست كه آرزو به او برگردد، مشاهده كرد كه پیرمرد بلند شد و شروع به كار كرد.(34)
مهار كردن آرزو:
آرزوها باید در چارچوب امكانات، استعدادها، شرایط و ظرفیّت باشد وگرنه سر از موهومات در مى‏آورد. امام على‏علیه السلام فرمودند: بیشترین ترس من بر شما، از هوا پرستى و آرزوهاى طولانى است.(35)
آرزوهاى منفى:
در قرآن از بعضى آرزوها انتقاد و نهى شده است. نظیر كسانى كه آرزو داشتند ثروت قارون را داشته باشند و مى‏گفتند: «یا لیت لنا مثل ما اوتى قارون»(36)
یا آرزو دارند مورد ستایش نابجا قرار گیرند: «یحبّون أن یحمدوا بما لم یفعلوا»(37)
یا آرزو دارند بر دیگران برترى داشته باشند. «تلك الدار الاخرة نجعلها للذین لا یریدون علوّاً فى الارض»(38)
بارها خداوند با جملات: «لاتعجبك اموالهم»(39) و «لاتمدّنّ عینیك»(40) مؤمنان را از نگاه‏هاى آرزومندانه به سرمایه داران و مرفّهان باز داشته است.
آرزوهایى كه به آن نمى‏رسند:
در قیامت بارها مجرمان «یا لیتنى» (اى كاش!) مى‏گویند، ولى چه سود كه دیگر دیر شده است، از جمله:
«یا لیتنى كنت ترابا»(41) اى كاش خاك بودم. (خاك، یك دانه مى‏گیرد و یك خوشه مى‏دهد. خاك، فاضلاب را مى‏گیرد و آب زلال مى‏دهد، ولى بعضى انسان‏ها جز فسادكارى نمى‏كنند.)
«یا لیتنى اتّخذت مع الرسول سبیلا»(42) اى كاش! راهى همراه پیامبر انتخاب كرده بودم.
«یا لیتنى لم اوت كتابیه»(43) اى كاش نامه عملم به دستم نمى‏رسید!
«یا لیتنى قدّمت لحیاتى»(44) اى كاش براى روز حیاتم، چیزى از پیش فرستاده بودم!
«یا لیتنا نردّ و لا نكذّب»(45) اى كاش ما به دنیا بازگشته و دیگر تكذیب نمى‏كردیم!


27) مفردات راغب.
28) فروق اللغات.
29) نساء، 139.
30) بقره، 165.
31) نهج‏البلاغه، حكمت 250.
32) بحار، ج 8، ص 53.
33) بحار، ج 77، ص 137 .
34) بحار، ج 14، ص 329.
35) نهج‏البلاغه، خطبه 28.
36) قصص، 79.
37) آل‏عمران، 188.
38) قصص، 83.
39) توبه، 55 و 85 .
40) حجر، 88 و طه، 131.
41) نباء، 40.
42) فرقان، 27.
43) حاقّه، 26.
44) فجر، 25.
45) انعام، 27.

پيام ها
 1- به امید شفاعت و كارگشایى دیگران راه خدا را ترك نكنید كه به این آرزو نخواهید رسید. «ام للانسان ما تمنّى»
 2- رها كردن هدایت الهى «من ربّهم الهدى» و به سراغ آرزوهاى خیالى رفتن محكوم است. «أم للانسان ما تمنّى»
 3- ولایت و حاكمیّت مطلقه در آخرت و دنیا مخصوص خداست، به سراغ غیر او نرویم. «فللّه الاخرة و الاولى»
 4- غیر خدا هر كه و هر چه باشد، زودگذر است و ماندگار نیست. «فللّه الاخرة و الاولى»
 5 - اصل، اراده حكیمانه خداوند است، خواه آرزوهاى ما با آن همساز باشد یا نباشد. «أم للانسان ما تمنّى فللّه الاخرة و الاولى»
 6- جلوه‏ى مالكیّت خداوند، در قیامت بیشتر است. «الاخرة و الاولى» (نام آخرت قبل از دنیا آمده است.)
 7- حتّى فرشتگان مقرّب، بدون اذن خدا قدرت شفاعت ندارند، چه رسد به بت‏ها. «الا اسماء سمّیتوها... و كم من ملك»
 8 - چون آخرت و دنیا مخصوص خداست، پس اذن و رضایت او در شفاعت ضرورى است. «فللّه الاخرة و الاولى... الا ان یاذن اللّه»
 9- نه هر موجودى حق شفاعت دارد، نه هر خلاف كارى شفاعت مى‏شود. بلكه شفاعت براى كسى است كه خدا بخواهد و شكى نیست كه خواست خداوند نیز حكیمانه و طبق اصول و ضوابط است. «...لمن یشاء»

Copyright 2015 almubin.com