ترجمه
و (به یاد آور) زمانى را كه ابراهیم گفت: پروردگارا! این شهر (مكه) را امن قرار ده و من و فرزندانم را از اینكه بتها را بپرستیم دور بدار.
نکته ها
در این آیه و آیات بعد، سیمایى از دعاهاى حضرت ابراهیم كه نشان دهندهى سوز و روح بزرگ اوست مطرح است و شاید به دلیل همین دعاها، این سوره، «ابراهیم» نامیده شد.
ابراهیمعلیه السلام در دو زمان براى مكه دعا كرد: بار اوّل زمانى بود كه اسماعیل و هاجر را در آن جا اسكان داد و گفت: «ربّ اجعل هذا بلداً آمناً»(62) پروردگارا! این مكان را شهر امن قرار ده. بار دوم زمانى بود كه جمعیّتى به مكه آمد و در این شهر مقیم شد، در این جا هم ابراهیم دعا كرد و گفت: «ربّ اجعل هذا البلد آمنا»
سؤال: آیا تمام افراد نسل ابراهیم به خاطر این دعا موحّد شدند؟
پاسخ: دعا یك عامل است و ارادهى فرزندان عامل دیگر مىباشد. قصّهى پسر نوح را فراموش نكنیم.
سؤال: چگونه ابراهیمعلیه السلام از «مكه» به عنوان شهر یاد كرد با این كه در آیات بعد مىگوید: «این جا سرزمینى غیر قابل كشت است»؟
پاسخ: شهر بودن مكه یا بعد از ورود قبایل به این منطقه بوده كه این دعا هم مربوط به آن وقت است و یا اینكه بگوییم: میان شهر بودنِ یك منطقه و غیرقابل كشت بودن آن منافاتى وجود ندارد. الآن هم مكه شهرى غیر قابل كشت است.
سؤال: با این كه حضرت ابراهیمعلیه السلام قهرمان توحید بود، پس چرا دعا كرد كه خدایا! مرا از شرك دور كن؟
پاسخ: پیامبر اسلام نیز همواره در صراط مستقیم گام برمىداشت، با این حال در هر نماز مىگفت: «اهدنا الصّراط المستقیم» یعنى اگر كسى یقین هم دارد در راه راست قدم برمىدارد، باز باید از خطر انحراف بترسد و از خداوند استمداد كند.
مراد از «جعل امنیّت»، قانونى است كه امنیّت مكه را تضمین كند، نه آنكه مكه در طول تاریخ امن بوده است، زیرا كعبه بارها مورد هجوم دشمنان قرار گرفت و در مكه خونها ریخته شد و خود پیامبر اسلامصلى الله علیه وآله و یارانش شكنجه شدند و امام حسینعلیه السلام به دلیل ناامنى مكه، حج را رها كرد، ولى قانون الهى آن جا را منطقهى امن قرار داده است.
62) بقره، 126.
پيام ها
1- دعا براى حفظ فكر و عقیدهى صحیح، از بهترین دعاهاست. «واجنبنى و بنى ان نعبد الاصنام»
2- مراكز عبادت باید امنیّت داشته باشد. «هذا البلد آمنا»
3- امنیّت، شرط لازم براى زندگى است. «البلد آمنا»
4- رهبران جامعه باید به فكر امنیّت مردم باشند. «ربّ اجعل... آمنا»
5 - امنیّت، براى آزادى گناه و عیاشى نیست، بلكه امنیّت باید مقدّمهى عبادت باشد. «امناً» «اَمناً یعبدوننى»(63)
6- احتمال خطر شرك، از هیچ مقامى حتّى قهرمان توحید و ابراهیم دور نیست. «و اجنبنى و بنّى...»
7- در دعاها، دیگران به خصوص فرزندان خود را نیز یاد كنیم. «واجنبنى و بنّى»
63) نور، 55.