ترجمه
و اگر به انتظار رحمتى از پروردگارت كه به آن امیدوارى، از آنان اعراض مىكنى، پس با آنان سخنى نرم بگو.
نکته ها
این آیه، دربارهى برخورد مناسب با مردم است. لذا پیامبر حتّى آنگاه كه در انتظار گشایش و رحمت الهى بود، اگر كسى از ایشان چیزى درخواست مىكرد كه حضرت آن را نداشت، برایش دعا مىكرد و مىفرمود: خداوند، ما و شما را از فضل خویش روزى دهد.(69)
فاطمهى زهراعلیها السلام هنگامى كه براى كمك در كارهاى خانهى خود، از پیامبر كنیزى درخواست كرد، حضرت فرمود: در مسجد 400 نفرند كه لباس و غذا ندارند، اگر چنین نبود، خدمتكارى برایت تعیین مىكردم. آنگاه تسبیحات معروف به «تسبیح حضرت زهرا» را به او آموخت.(70)
قرآن دربارهى نحوهى سخن گفتن با مردم، دستورهایى دارد، از جمله اینكه با آنان سخنى نرم، ملایم، آسان، استوار، معروف و رسا گفته شود. «قَولاً مَیسوراً»، «قولاً لَیّناً»(71)، «قولاً كریماً»(72)، «قولاً سَدیداً»(73)، «قولاً مَعروفاً»(74)، «قولاً بَلیغاً»(75)
69) تفسیر لاهیجى.
70) تفسیر نورالثقلین.
71) طه، 44.
72) اسراء، 23.
73) نساء، 9.
74) نساء، 8.
75) نساء، 63.
پيام ها
1- پیامبران نیز گاهى دستشان براى كمك به دیگران خالى است. «اِبتغاء رحمةٍ من ربّك ترجوها»
2- باید به رحمت الهى امیدوار بود. «رحمةٍ من ربّك»
3- ما از خدا طلبكار نیستیم، آنچه هم بدهد از رحمت اوست. «رحمةٍ من ربّك»
4- تلاش وامید باید در كنار هم باشد وهیچكدام به تنهایى كافى نیست. «اِبتغاء... ترجوها»
5 - مؤمن در جستجوى امكانات براى رسیدگى به محرومان است. «اِبتغاءرحمةٍ»
6- امكانات مادّى را از رحمت الهى بدانیم. «اِبتغاء رحمة من ربّك»
7- امكانات مادّى در جهت تربیت و تكامل انسان است. «رحمةٍ من ربّك»
8 - نداشتن، عذر پذیرفتهاى براى ترك انفاق و كمك نكردن است. «تعرضنّ عنهم ابتغاء...»
9- اگر نیاز مالى كسى را برطرف نكردیم، لااقل دل او را با سخن شایسته به دست آوریم. «قل لهم قولاً میسوراً»
10- به فقرا وعدهاى بدهید كه بتوانید عمل كنید و مشكلزا نباشد. «قل لهم قولاً میسوراً»