ترجمه
و نه دست خود را به گردنت بسته بدار (كه هیچ انفاقى نكنى) و نه آن را كاملاً باز گذار كه (چیزى براى خودت نماند و) سرزنش شده و حسرت خورده (به كنجى) نشینى.
نکته ها
امام صادق علیه السلام فرمودند: مراد از «مَحسور» حسرتِ فقر و تنگدستى است.(76)
بعضى گفتهاند: «ملامت» مربوط به اوّل آیه است كه درباره بخل است و «حسرت» مربوط به آخر آیه و ولخرجى است.
زنى پسر خود را نزد پیامبرصلى الله علیه وآله فرستاد واز آن حضرت پیراهنش را به عنوان تبرّك درخواست كرد. پیامبر تنها پیراهن خود را داد و چون لباس دیگرى نداشت، براى نماز از خانه بیرون نیامد. این آیه نازل شد تا پیام دهد كه سخاوت، آن نیست كه یكتا پیراهن خود را بدهى.
در روایتى دیگر آمده است: مقدارى طلا، نزد پیامبرصلى الله علیه وآله آوردند، پیامبر در همان زمان همه را انفاق كرد. روز بعد فقیرى از حضرت درخواستى كرد. حضرت چیزى نداشت كه به او بدهد. مرد فقیر حضرت را سرزنش كرد. پیامبرصلى الله علیه وآله از اینكه چیزى نداشت تا به او كمك كند اندوهناك شد كه این آیه نازل شد.(77)
76) كافى، ج2، ص 55.
77) تفسیر نورالثقلین.
پيام ها
1- مؤمن باید از بخل دورى كرده وبه دیگران كمك نماید. «لاتجعل یدك مغلولة»
2- اسلام مكتب اعتدال و میانهروى حتّى در انفاق است. «لاتجعل، لاتبسطها»
3- افرات وتفریط، محكوم و میانهروى شیوه پسندیده است. «لاتجعل، لاتبسطها»
4- نتیجهى ولخرجى و زیادهروى در انفاق، خانهنشینى و ملامت و حسرت است. «فتقعد ملوماً محسوراً»
5 - اسلام، هرگز به ذلّت و خوارى مسلمانان راضى نیست و از هر عملى كه آنان را به ذلّت كشاند، نهى كرده است. «لا تجعل... لا تبسطها...فتقعد ملوماً محسوراً»
6- توجّه به عاقبت شوم كار، سبب دورى از آن است. «لا تجعل... فتقعد...»
7- آیندهنگرى از اصول مدیریّت است. «لا تجعل... فتقعد...»