ترجمه
و (اگر به آنان نگاه مىكردى) آنان را بیدار مىپنداشتى (زیرا چشمانشان باز بود،) در حالى كه آنان خواب بودند و ما آنان را به پهلوى راست و چپ مىگرداندیم (تا بدنشان سالم بماند) و سگشان دستهاى خود را بر آستانهى غار نهاده بود (و نگهبانى مىداد) اگر نگاهشان مىكردى، پشت كرده و از آنان مىگریختى و سرتاپا، پراز ترس از آنان مىشدى.
نکته ها
به گفتهى تفسیر مجمع البیان، ظاهر جملهى «وكَلبُهم باسِط زراعیه» آن است كه سگ 309 سال زنده بود و پاسبانى مىداد.
آرى، اگر خدا اراده كند، در یك غار، با تار عنكبوتى پیامبرش را حفاظت و كافران را مأیوس و پشیمان مىكند، و در غار دیگر، با نشستن و نگهبانى سگى، مؤمنانى را از دست ظالمى حفظ مىكند.
پيام ها
1- یكى از نعمتهاى خدا، غلتیدن انسان در خواب است. «نُقلّبهم»
2- خداوند سببساز و سببسوز است وتغییر عوامل وآثار، از آیات الهى است. «تَحسبهم اَیقاظاً و هم رُقود» (خداوند خواب اصحاب كهف را از نظر كمّى از چند ساعت به 309 سال و از نظر كیفى نیز به خوابى كه چشمها باز و در حدقه مىچرخد، تغییر داد.)
3- گاهى حیوانات نیز مأمور اهداف الهىاند. از نقش حیوانات در زندگى بشر غافل نباشیم. «و كلبهم باسط»
4- شكل وقیافهى افراد، معیار شناخت صحیح نیست، چه بسا قیافهاى كه مردم از آن مىگریزند، ولى از اولیاى خدا باشد.(19) «لوِ اطّلعتَ علیهم لَولّیت منهم فِراراً»
19) شاید ترس و وحشت، ناشى از تغییر قیافهى آنان، به خاطر حفظشان بوده كه كسى جرأت نزدیك شدن به آنها را نداشته باشد.