ترجمه
آنان مالك شفاعت نیستند، مگر كسى كه با خداى رحمان پیمانى بسته باشد.
نکته ها
قرآن، براى شفاعت شرایطى قائل است و چنین نیست كه هر كس هر چه را خواست شفیع خود قرار دهد. در قیامت، كفّار به هر درى مىزنند و از هر كسى پناه مىخواهند، ولى جواب منفى مىشنوند.
ممكن است مراد از «عَهد»، همان عهد بندگى خدا و دورى از شیطان باشد كه قرآن مىفرماید: «ألم اَعهَد الیكم یا بنى آدم أن لا تعبدوا الشیطان اِنّه لكم عدوّ مبین و أنِ اعبدونى هذا صراط مستقیم»(144) اى انسانها! آیا از شما پیمان نگرفتم كه از شیطان اطاعت نكنید كه او براى شما دشمنى آشكار است و اینكه تنها مرا پرستش كنید كه این صراط مستقیم است. و در جاى دیگرى مىخوانیم: «لا تَنفع الشفاعة الاّ مَن أذن له الرّحمن و رَضِى له قولا»(145) در آن روز، شفاعت هیچ كس سودى نمىبخشد جز كسى كه خداوند به او اجازه داده و به گفتار او راضى است.
در روایات، «عهد» به چند چیز تفسیر شده است از جمله:
الف: تعهّد به ولایت امیرالمؤمنین علىّبن ابیطالبعلیهما السلام و امامان پس از او.(146)
ب: وصیّت هنگام مرگ كه انسان مردم را گرد خود جمع كند و بگوید: من متعهّدم به «لا اله الاّ اللّه، محمّد رسول اللّه»، و حقانیّت بهشت و دوزخ.(147)
ج: تعهّد ومواظبت بر نمازهاى شبانهروزى.(148)
143) شرح مفصّل این مراسم، در روایتى از رسول خداصلى الله علیه وآله بیان شده است. كافى، ج 8، ص95.
144) یس، 60 - 61.
145) طه، 109.
146) تفسیر المیزان.
147) تفسیر مجمعالبیان.
148) تفسیر المیزان.
پيام ها
1- شفاعت، داراى نظامى قانونمند و تحت نظارت خداوند است. «لایملكون الشفاعة الاّ مَن...»
2- كسى خودسرانه و از پیش خود قدرت و حقّ شفاعت ندارد. «لا یملكون»
3- شفاعت، جلوهاى از رحمت گستردهى الهى است. «عند الرّحمن عهدا»
4- افراد خاص ومتعهّد از طرف خداوند حقّ شفاعت دارند. «الاّ مَن اتّخذ عند الرّحمن عهدا»