ترجمه
طاها.
ما قرآن را بر تو نازل نكردیم تا به زحمت و مشقت بیفتى.
مگر آنكه مایهى تذكّر و یادآورى باشد براى كسى كه (از خدا) مىترسد.
از جانب كسى كه زمین و آسمانهاى بلند را آفریده، نازل شده است.
نکته ها
براى حروف مقطّعهى «طه» معانى و تعبیرهاى مختلفى بیان شده است؛ از جمله آن كه نام خدا یا كلمه سوگند و یا نام پیامبر است.(2) چنانكه اهلبیت پیامبر را «آل طاها» یا حضرت علىعلیه السلام را «طه»(3) و در دعاى ندبه امام زمانعلیه السلام را «یابن طه» مىخوانیم. به هر حال این حروف زاید وبدون معنا نیست، و در طول زمان زیادى كه از نزول قرآن مىگذرد وبا وجود دشمنان زبانشناس بسیار، تاكنون هیچگونه ایراد وخدشه قابل تأمّلى دراین مورد وارد نشده است.(4)
پیامبر اكرم صلى الله علیه وآله به خاطر عشق و سوز و تعهّد در انجام وظیفه، بىتاب مىشد، «لتشقى» تا جایى كه در انجام تكلیف، پاهاى حضرت متورم و رنگ مباركش زرد شده بود.(5)
«تنزیل» به معناى نزول تدریجى است، یعنى قرآن در مدّت 23 سال ودر حوادث و مناسبتهاى گوناگون، نازل گردیده است و این با نزول دفعى قرآن در شب قدر بر قلب مبارك پیامبرصلى الله علیه وآله منافاتى ندارد.
پيام ها
1- وحى الهى براى ایجاد رنج و زحمت نازل نشده است. «ما انزلنا...لتشقى»
2- در انجام تكالیف دینى، تحمّل مشقّتهاى طاقتفرسا لازم نیست. «ما انزلنا...لتشقى»
3- انسان فطرتاً داراى باورهایى است، ولى چون از آنها غافل مىشود نیاز به تذكّر دارد. «تَذكرة»
4- تقوى و علم و خشیت با یكدیگر ملازمند.(6) «تَذكرة لمَن یخشى»
5 - براى رشد مناسب، تنها كمال مربّى و مبلّغ كافى نیست، باید زمینهى پذیرش نیز فراهم باشد. «لمَن یخشى» چنانكه براى برداشت محصول خوب، بذر خوب، زمین مناسب و مراقبت لازم است.
6- احساس مسئولیّت مقدّمه پندپذیرى است. «تَذكرة لمَن یخشى»
7- وظیفهى پیامبر تذكّر است نه اجبار مردم بر پذیرش. «الاّ تَذكرة لمَن یخشى»
8 - تشریع و تكوین، هر دو از یك منبع هستند و قوانین آنها با یكدیگر مطابقت دارد. «تنزیلاً ممّن خلق»
9- آفریدگار آسمانهاى با عظمت، اگر سخنى بگوید آن سخن، بسیار مهمّ است. «تنزیلاً ممّن خلق السموات العُلى...» (كلام الامیر امیر الكلام)
توضيحات
سیماى سورهى طه
سوره طه با یكصد وسى وپنج آیه، از سورههاى مكّى است و محتواى آن نیز همانند دیگر سورههاى مكّى، بیشتر سخن از مبدأ و معاد مىباشد.
این سوره، اوّلین سورهاى است كه ماجراى حضرت موسىعلیه السلام را به تفصیل بیان نموده و حدود هشتاد آیه را بدان اختصاص داده است. بخشى از آن نیز در مورد عظمت قرآن و صفات خداوند و بخشى در ارتباط با سرگذشت آدم و حوّا و وسوسه شیطان است و در پایان اندرزهاى بیدار كنندهاى را بیان مىدارد.
امام صادقعلیه السلام مىفرماید: كسى كه به تلاوت سورهى طه مداومت كند، محبوب خداوند بوده و در روز قیامت، نامهى عمل او را به دست راستش خواهند داد.(1)