ترجمه
وبه تحقیق، پیش از این با آدم پیمان بستیم، امّا او فراموش كرد و ما عزم استوارى براى او نیافتیم.
وزمانى كه به فرشتگان گفتیم: براى آدم سجده كنید، پس همگى سجده كردند، مگر ابلیس كه سرپیچى و امتناع كرد.
نکته ها
این ششمین مرتبهاى است كه از آغاز قرآن تاكنون به داستان آدم و ابلیس برمىخوریم، قبلاً نیز در سورههاى بقره، اعراف، حجر، اسراء و كهف در این مورد اشاراتى شده بود.(131)
مراد از عهد و پیمان، همان فرمانِ نخوردن از گیاه مخصوص است و مراد از نسیان، دقّت نكردن در انجام فرمان، وگرنه فراموشى مطلق، عتاب و انتقاد ندارد. منظور از «عزم»، ارادهى محكم در برابر وسوسههاى ابلیس است.
امام كاظمعلیه السلام فرمود: فرمان سجده ونافرمانى ابلیس، نوعى تسلّى ودلدارى پیامبر اسلام است كه اگر به فرمان تو عمل نشد نگران نباش كه ابلیس فرمان مرا نیز اطاعت نكرد.(132)
131) تفسیر كبیر فخررازى.
132) كافى، ج1، ص412.
پيام ها
1- خداوند، بشر را به حال خود رها نكرده است. «عهدنا الى آدم»
2- انسان موجودى است كه به طور طبیعى در معرض خطر افراط وتفریط قرار دارد، مگر آنكه خداوند انسان را حفظ نماید. «لا تعجل - فنسى»
3- عزم بر انجام تكالیف الهى، لازم است. «لم نجد له عزما»
4- از عوامل مهم انحراف انسان، یكى غفلت از كرامت و مقام انسانیّت و دیگرى غفلت از دشمن درونى و بیرونى است كه قرآن بارها بر آن هشدار داده است. «و اذقلنا»
5 - سجده فرشتگان بر آدم، به دستور خداوند بر كرامتهاى والاى آدم ونشانهى برترى او بر آنها بود وگرنه ابلیس نمىگفت: «انَا خیر منه» «اسجدوا لآدم»
6- فرشتگان در انجام مأموریت الهى، لحظهاى درنگ نمىكنند. «فسجدوا»