ترجمه
سپس پروردگارش او را برگزید، پس (لطف خویش را) بر او باز گرداند و او را هدایت كرد.
(خداوند به آدم وحوا) فرمود: از آن (بهشت و مقام والا) فرود آیید (كه) بعضى از شما، دشمن بعض دیگر خواهد بود، پس اگر از جانب من رهنمودى براى شما آمد، پس (بدانید كه) هر كس از رهنمود من پیروى كند، نه گمراه مىشود و نه تیره بخت.
نکته ها
«اجتباء» از «جبایة» به معناى جمعآورى و انتخاب و برگزیدن است.
«تاب» اگر با حرف «الى» بیاید، توبهى انسان خواهد بود، مثل جمله «تبت الیك» ولى اگر در كنار حرف «على» قرار گرفت، توبهى خداوند قلمداد مىگردد، مانند آیهى فوق یعنى خداوند لطف خودش را بر بنده باز گرداند.
در اینكه مخاطب «اهبطا» چه كسانى هستند، مىتوان گفت: یا آدم و حوا هستند، یا انسان و شیطان است، و یا آدم و ذریّه او بودهاند.
در حدیثى از پیامبر اكرم صلى الله علیه وآله نقل شده است كه فرمودند: هیچ پیامبرى به اندازه حضرت آدم علیه السلام گریه نكرد.(141) تا پس از نافرمانى توبه كند.
پيام ها
1- در گزینش افراد به سرشت پاك آنها توجّه كنید و یكى دو لغرش را ملاك ردّ انتخاب قرار ندهید. «ثم اجتباه ربّه فتاب علیه»
2- گناه آدم، قبل از بعثت او به مقام پیامبرى بوده است. «ثم اجتباه»
3- زمان، در گزینش نقش دارد. «ثمّ اجتباه» («ثمّ» نشان گذشت زمان است)
4- پذیرش توبه، از شئون ربوبیت الهى است. «ثمّ اجتباه ربّه فتاب علیه»
5 - به جاى طرد نیروهاى خلافكار، آنها را با عفو، جذب و هدایت كنیم. «فتاب علیه و هدى»
6- توبه، زمینهى هدایت است. «فتاب علیه و هدى»
7- پذیرش توبه، مانع بروز آثار وضعى گناه نیست. «فتاب علیه - اهبطا»
8 - یك گناه مىتواند نسلى را در هبوط نگه دارد. «اهبطا منها جمیعاً»
9- هبوط بشر، سبب بروز دشمنىها مىگردد. «اهبطا... بعضكم لبعض عدّو»
10- اوّلین بشارت به آدم، آمدن رهنمودهاى الهى است كه با پیروى از آنها راه براى سعادت و برگشت به بهشت باز مىشود. «اهبطا - فمن اتبع ...»
11- آمدن انبیا و هدایت الهى قطعى است. («یأتینّكم» نون تأكید دارد)
12- در مدیریت و تربیت، حتّى اگر بنا به مصالحى فرمان اخراج دادیم باز هم وسیلهى رشد وبازسازى او را فراهم كنیم. «اهبطا - یأتینّكم منّى هدى...»
13- كسى جز خداوند نمىتواند هادى و راهنماى انسان باشد. «یأتینّكم منّىهدى»
14- در جهان مادّیات، بروز تضاد و تزاحم قطعى است، مهم آن است كه انسان در این بین خط الهى را گم نكند. «بعضكم لبعض عدو... فمن اتّبع هداى...»
15- انسانها در انتخاب آزادند. «فمن اتّبع»
16- خوشبختى و نجات انسان، در سایهى پیروى از اوامر الهى است. «فمن اتّبع هداى فلایضلّ و لا یشقى»