ترجمه
و هر كس از یاد من روى گرداند، پس همانا براى او زندگى تنگ و سختى خواهد بود و ما او را در قیامت نابینا محشور مىكنیم.
(در قیامت خواهد) گفت: پروردگارا! چرا مرا نابینا محشور كردى در حالى كه من (در دنیا) بینا بودم؟!
نکته ها
آیهى قبل بشارت به پیروان حقّ مىداد، ولى این آیه هشدار واخطار به روىگردانان از حقّ، تا بیم و امید در كنار هم مطرح شده و مؤثّر باشد.
در روایات، رها كردن خط ولایت اهلبیت علیه السلام یا ترك كردن فریضهى حج، مصداق اعراض از یاد خدا شمرده شده است.(142)
مراد از سختى و تنگى زندگى، نداشتن نیست، بلكه بسیارى از سرمایهداران به خاطر حرص، ترس و دلهره، در فشار و تنگنا زندگى مىكنند.(143)
سؤال: كور بودن مجرمین، با آیه «اقرء كتابك»(144) كه خواندن نامه اعمال نیاز به چشم دارد، چگونه قابل جمع است؟
پاسخ: چون در قیامت مواقف متعدّد است، ممكن است در موقفى بینا و در موقف دیگر اعمى باشند.
روایات متعدّدى مراد از كورى در قیامت را ندیدن راه حقّ وخیر دانستهاند.(145)
امام سجادعلیه السلام پس از تلاوت آیهى «مَن اعرض... ضنكاً» فرمودند: قسم به خداوند! همانا قبر، باغى از باغهاى بهشت یا گودالى از گودالهاى جهنّم است.(146) بنابراین دامنه معیشت تنگ تا برزخ نیز ادامه دارد.
142) تفسیر نورالثقلین.
143) تفسیر نمونه.
144) اسراء، 14.
145) منلایحضرهالفقیه، ج2، ص447.
146) بحار، ج7، ص 104.
پيام ها
1- انسانها در انتخاب آزادند. «من اعرض»
2- فطرت انسان بر خداپرستى است، انبیا و ادیان آسمانى تنها آن را یادآورى مىكنند. «عن ذكرى»(147)
3- دورى از یاد خدا مایه اضطراب، حیرت و حسرت است، هر چند تمكّن مالى بالا باشد. «من اعرض ...»
4- زندگى آرام و شیرین، فقط در پرتو یاد و ذكر خداست. «من اعرض عن ذكرى»
5 - معنویت در زندگى مادّى نیز نقش مهمى دارد. «ومن اعرض عن ذكرى فان له معیشة ضنكا»
6- كسى كه در دنیا چشم جانش را بر روى حقایق بست، در قیامت كور محشور خواهد شد. «من اعرض - یوم القیامة اعمى»
7- بى ایمان، هم در دنیا زندگى مشقّتبار دارد و هم در آخرت از نعمت دیدن محروم است. «من اعرض - معیشة ضنكا - یوم القیامة اعمى»
147) ذكر» یادآورى چیزى است كه انسان فراموش كرده است.