ترجمه
(موسى) گفت: پروردگارا! (اكنون كه مرا به این كار بزرگ مأمور فرمودى) سینهام را برایم گشاده گردان (و بر صبر و حوصلهام بیفزا).
و كارم را برایم آسان فرما.
و گره از زبانم باز نما.
تا (آنها) سخنان مرا (خوب) بفهمند.
نکته ها
همین كه حضرت موسى علیه السلام به رسالت الهى مأمور گردید، چهار خواسته را از خداوند طلب نمود:
1- سعهى صدر. «ربّ اشرح لى صدرى»
2- شرایط آماده. «و یَسّرلى أمرى»
3- بیان روان. «واحلُل عُقدةً من لسانى»
4- داشتن وزیر. «واجعل لى وزیراً»
چون حضرت موسى علیه السلام به مسائل متعدّد عبادى، سیاسى، انقلابى، اجتماعى، اخلاقى، فردى و جمعى مأمور شده بود و طبعاً پرداختن و توجّه لازم به هر كدام، انسان را از سایر امور غافل مىسازد، لذا سعهصدر در رسیدن به همهى این موارد كاملاً ضرورت دارد.(35)
سعهى صدر، هم براى خود انسان لازم است، هم براى انجام مسئولیّت وكلمه «لى» رمز آن است كه دریافت وحى، نیاز به ظرفیت بزرگ دارد. چنانكه در سوره انشراح در مورد پیامبرصلى الله علیه وآله آمده است: «ألم نَشرَح لك صدرك... اِنّ مع العُسر یُسرا»
ویژگىهاى قلب مؤمن و كافر
قلب مؤمن و كافر هریك جایگاه امرى است، از جمله:
قلب مؤمن قلب كافر
1- حیات. «أو مَن كان میتاً فاحییناه»(36) 1- مرض. «فى قلوبهم مَرَض»(37)
2- شفا. «و یَشفِ صدور قوم مؤمنین»(38) 2- قساوت. «جعلنا قلوبهم قاسیة»(39)
3- طهارت. «اِمتَحن اللّه قلوبهم»(40) 3- عدم پذیرش. «اَزاغ اللّه قلوبهم»(41)
4- سعه صدر. «ربّ اشرح لى صدرى»(42) 4- مُهرخوردن.«طبعاللَّهعلىقلوبهم»(43)
5 - هدایت. «مَنیؤمن باللّه یَهدقلبه»(44) 5- احاطه ظلمت.«رانعلىقلوبهم»(45)
6- ایمان. «كتب فى قلوبهم الایمان»(46) 6- حجاب. «جعلنا على قلوبهم أكنّة»(47)
7- سكینه. «السكینة فى قلوب المؤمنین»(48) 7- قفل شدن. «أم على قلوب اقفالها»(49)
8 - الفت. «و ألّف بین قلوبهم»(50) 8 - سختى. «ختم اللّه على قلوبهم»(51)
9- اطمینان قلبى. «الا بذكر اللّه تطمئنّ 9- برگشت و نفهمى. «صرفاللّه
القلوب»(52) قلوبهم»(53)
پيام ها
1- سعهى صدر اوّلین شرط موفقیّت در هر كارى است. «ربّ اشرح لى صدرى»
2- به جاى ترس و فرار از مسئولیّت، امكانات و مقدّمات و ابزار آن را از خداوند بخواهیم. «ربّ اشرح لى صدرى»
3- دعا قبل از هر كارى، رمز توكّل ومایهى دفع خطرات و آفات راه است، هر چند دعا خود نیز عبادت واعلام نیاز به شمار مىرود. «ربّاشرحلىصدرى»
4- ارشاد و تربیت مردم و مبارزه با طاغوتها، بستگى تام به صبر و حوصلهى مربى و مجاهد دارد. «ربّ اشرح لى صدرى»
5 - رسالت، با تندى و خشونت سازگار نیست. كار بزرگ، روح بزرگ مىخواهد. «ربّ اشرح لى صدرى» (موسىعلیه السلام در یك درگیرى، یك نفر را با مشت كشته بود، از این روى از خداوند طلب شرح صدر كرد.)
6- دعاى انبیا در قرآن، با اسم «ربّ» است. «ربّ»
7- دریافت الطاف الهى، روح وسینهاى گشاده لازم دارد. «ربّ اشرح لى صدرى»
8 - با سعهى صدر كارها آسان مىشود. «ربّ اشرح لى صدرى و یسّر لى أمرى»
9- سادهگویى و بیان روان، كمال است. «واحلُل عُقدةً من لسانى»
10- در هدایت و بسیج كردن مردم وروحیه دادن به نیروها و ارعاب و تضعیف روحیهى طاغوت، زبان گویا بسیار مهم است. «واحلُل عُقدة من لسانى»
11- اصل، فهمیدن مردم است، نه اصطلاحات زیبا. «یَفقَهوا قولى» شرط موفقیت در تبلیغ آن است كه مردم حرف مبلغ را خوب بفهمند.
13- در تبلیغ باید از هر وسیلهاى كه شناخت مردم را عمیقتر مىكند استفاده كرد. «یَفقَهوا قولى»