ترجمه
و البتّه من، هر كس را كه توبه كند و ایمان آورد و كار شایسته انجام دهد، به هدایت برسد، قطعاً مىبخشم.
نکته ها
به دنبال آیهى قبل كه با تهدید به اتمام رسید، این آیه بشارت الهى را به همراه دارد و این شیوه در همه جاى قرآن دیده مىشود.
توبه از هر گناه و خلاف باید متناسب با همان گناه و خلاف باشد. مثلاً توبه كسى كه نماز نخوانده، قضاى نماز است، توبهى مردم آزارى، عذرخواهى است، توبهى كتمانِ حقایق، بیان آن است، توبهى شرك، ایمان به خداست، توبهى مال مردمخوارى، ردّ اموال به صاحبان آن است.
گرچه در این آیه سخن از بخشش توبهكنندگان است، امّا در آیهى دیگر مىخوانیم: كسانى كه بعد از ایمان، كفر بورزند وبر آن بیفزایند، دیگر هرگز توبه آنان قبول نخواهد شد. «اِنّ الّذین كفروا بعد ایمانهم ثمّ ازدادوا كفراً لنتقبل توبتهم»(96)
انبیاى الهى نیز از خدا طلب مغفرت مىكردند؛ آدمعلیه السلام: «اِن لمتغفرلنا»(97)، نوحعلیه السلام: «الاّ تغفرلى وترحمنى»(98)، ابراهیم علیه السلام: «اطمع أن یغفرلى»(99)، موسى علیه السلام: «ربّ اغفرلى و لاخى»(100)، عیسىعلیه السلام: «وأن تغفرلهم»(101) ومحمّدصلى الله علیه وآله: «واستغفره»(102)
در روایات مراد از «اِهتدى»، هدایت به ولایت اهلبیتعلیهم السلام دانسته شده است.(103)
96) آلعمران، 90.
97) اعراف، 23.
98) هود، 47.
99) شعراء، 82.
100) اعراف، 151.
101) مائده، 118.
102) نصر، 4.
103) كافى، ج 8، ص 393.
پيام ها
1- راه توبه بر آنانكه مشمول غضب الهى شدهاند، باز است. «فقد هوى...اِنّى لغفّار»
2- بازگشت واقعى انسان، مغفرت وآثار بسیارى را از جانب خدا در پى دارد. «انّى لغفّار لمن تاب»
3- توبه با شرایطى پذیرفته مىشود. الف: بازگشت «تاب»، ب: ایمان «آمن»، ج: كار خوب «عمل صالحاً»، د: هدایت پذیرى «اهتدى».
4- حتّى ایمان وعمل صالح بدون هدایت پذیرى از هادیان الهى كافى نیست. «آمن و عمل صالحاً ثمّ اهتدى» (آرى، اگر ایمان وعملصالح باشد، ولى انسان در خط هدایت هادیان الهى قرار نگیرد، صید سامرى وبلعمباعوراها مىشود.)
5 - مؤمن بودن و مؤمن شدن مهم است، امّا مؤمن ماندن مهمتر است. «ثم اهتدى»