ترجمه
پس اگر روى برگرداندند پس (به آنان) بگو: به همهى شما بطور یكسان اعلام (خطر) كردم و من نمىدانم آن وعدهاى (از عذاب الهى) كه به شما داده شده، آیا (زمان وقوعش) نزدیك است، یا دور!
نکته ها
سؤال: از آیات و روایات بسیارى استفاده مىشود كه پیامبراسلامصلى الله علیه وآله علم غیب گستردهاى داشتهاند، همانگونه كه در دعاى ندبه مىخوانیم: «و علمته علم ما كان و مایكون الى انقضاء خلقه» یعنى خدایا! تو به پیامبرت، علم گذشته و علم آینده جهان را تعلیم دادى. امّا در آیاتى نظیر آیهى فوق به عباراتى برمىخوریم كه نشانى از عدم علم پیامبر صلى الله علیه وآله است، آیا این آیات و روایات با یكدیگر متناقضند و یا وجه جمعى میان آنها وجود دارد؟
پاسخ: علم غیب دو گونه است، بخشى از آن به ذات احدیّت اختصاص دارد و كسى را بر آن راهى نیست، از جمله زمان وقوع قیامت، چنانكه در دعا نیز مىخوانیم: «و بحقّ علمك الّذى استأثرت به لنفسك» خدایا! تو را بحقّ علمى كه آن را مخصوص خودت قرار دادى، امّا بخش دیگرى از آن را خداوند به انبیا واولیا و هركه بخواهد عنایت مىفرماید، آنچنان كه در این آیه مىبینیم: «تلك من انباء الغیب نوحیه الیك»(106) همان طور كه بسیارى از مسائل قرآن را امورى غیبى تشكیل مىدهد.
وعدهى الهى براى كفّار، هم شكست و نابودى در جنگها و هم هلاكت و قهر و عذاب در قیامت است. «ما توعدون»
پيام ها
1- بعضى از مردمِ لجوج، حتّى از «رحمة للعالمین» نیز روى برمىگردانند. «و ما ارسلناك الاّ رحمة للعالمین... فاِن تولّوا»
2- انسان مختار است نه مجبور، لذا مىتواند حتّى در برابر دعوت و درخواست انبیا نیز مقاومت و اعراض كند. «فاِن تولّوا»
3- نباید انتظار داشت كه همهى مردم سخن حقّ را بپذیرند كه این هدف براى انبیا نیز محقّق نشده است. «فاِن تولّوا»
4- در مقابل لجاجت و اعراض مردم، مسئولیّت خود را از دست ندهیم. «فان تولّوا فقل»
5 - همه مردم بطور یكسان مخاطب هشدارهاى پیامبران هستند و در این میان، جنسیّت، نژاد و زبان مطرح نیست. «آذنتكم على سواء»
(آرى در تبلیغ، همه مردم را با دیدهى یكسان بنگریم) «على سواء»
6- هر چه را نمىدانیم، با صراحت بگوییم، نمىدانم. «اِن أدرى»
7- یك سرى علوم، مخصوص به ذات مقدّس خداوند است. «اِن أدرى أقریب»