ترجمه
پس (سرانجام، ابراهیم در یك فرصت مناسب) همه آنها، جز بزرگشان را كاملاً خرد كرد تا شاید آنها به سراغ آن بیایند (و وجدانهاى خفتهى آنها بیدار شود).
گفتند: چه كسى با خدایان ما این چنین كرده؟ قطعاً او از ستمكاران است.
گفتند: شنیدهایم جوانى كه به او ابراهیم مىگویند، بتها را (به بدى) یاد مىكرد.
نکته ها
حضرت ابراهیم علیه السلام روزى كه همهى مردم از شهر بیرون مىرفتند، با آنها نیز همراه شد، امّا در میانه راه با عنوان كردن عذرى به شهر بازگشت و با فرصت مناسب بدست آمده، هدف خویش را عملى ساخت.
كلمه «جذاذ» بمعناى قطعه قطعه شدن است.
اگر چه پیامبر گرامى اسلام صلى الله علیه وآله نیز در روز فتح مكّه حدود 360 بت را شكست، امّا این كار به اتّفاق همراهان و لشكریان ایشان بود، ولى حضرت ابراهیم علیه السلام به تنهایى و یك تنه آن همه بت را خرد كرد.
شاید اگر حضرت ابراهیم بت بزرگ را هم مىشكست، با جریحهدار كردن كامل احساسات آنان، نه تنها به مقصود خود دست نمىیافت، بلكه نتیجه معكوس مىگرفت و زمینه تفكّر بكلّى از میان مىرفت. «الاً كبیراً لهم»
پيام ها
1- بت شكنى، از جمله وظایف اصلى پیامبران الهى است. «فجعلهم جُذاذا»
2- اگر استدلال و موعظه فایدهاى نبخشد، نوبت به برخورد انقلابى مىرسد. «فجعلهم جذاذا»
3- قدرت جسمانى و جسارت، یك ارزش، و ناتوانى و زبونى یك نقیصه است. «فجعلهم جذاذا»
4- براى بیدار كردن افكار عمومى و محو شرك، تلف كردنِ برخى اشیا و اموال لازم است. (بتهاى زمان ابراهیم و گوساله سامرى داراى قیمت و ارزشى بودند). «فجعلهم جذاذاً»
5 - بت از احترام ومالكیّت ساقط است وشكستن آن جایز است. «فجعلهم جذاذاً»
6- بتهاى بزرگ، در دید بتپرستان بزرگ است نه در نزد موحّدان. «كبیراً لهم»
7- شكستن بتها مقدّمه رهایى فكر از جمود و فراهم آمدن زمینهى سؤال و جواب است. «لعلهم الیه یرجعون»
8 - عقیدهى انحرافى، انسان را دچار قضاوت انحرافى مىكند. «انّه لمن الظالمین»
(گاهى انسان چنان سقوط مىكند كه بالاترین ظلم (شرك) را حقّ، و روشنترین حقایق (توحید) را ظلم مىپندارد)
9- كفّار، ابتدا حضرت ابراهیم علیه السلام را ظالم معرفى كردند تا بتوانند براحتى او را محاكمه كنند. «انّه لمن الظالمین»
10- فریاد مبارزه و ظلم ستیزى ابراهیم علیه السلام به همه جا رسیده بود. «سمعنا»
11- جوانان هم مىتوانند در راه حقّ، موج آفرینى كنند. «سمعنا فَتىً»
12- حضرت ابراهیم علیه السلام قبل از عملیات تخریب، با تبلیغات خود زمینه انقلاب علیه بتها را فراهم آورده بود. «یذكرهم»