ترجمه
خداوند، نور آسمانها وزمین است. مثل نور او همچون چراغدانى است كه در آن چراغى (پر فروغ) باشد. آن چراغ در میان شیشهاى و آن شیشه همچون ستارهاى تابان و درخشان. این چراغ از روغن درخت پر بركت زیتون بر افروخته است، كه نه شرقى است و نه غربى. (روغنش به قدرى صاف و شفّاف است) كه بدون تماس آتش نزدیك است (شعلهور شود و) روشنى دهد. نورى است بر فراز نور دیگر. هر كس را كه خداوند بخواهد به نور خویش هدایت مىكند، و خداوند براى مردم مثلها مىزند و به هر چیزى آگاه است.
نکته ها
«نور» یعنى چیزى كه هم خودش روشن است و هم سبب روشنى اشیاى دیگر مىشود. در فرهنگ اسلام امورى به عنوان
«نور» معرفى شده است: قرآن، علم، عقل، ایمان، هدایت، اسلام، پیامبر صلى الله علیه وآله و امامان معصومعلیهم السلام.
«مشكاة» یعنى چراغدان. «دُرّى» به معناى پر نور و پر فروغ است. «زِیت» روغن زیتون را گویند كه وسیلهى روشنایى بوده
است.
اگر درخت زیتون در وسط باغ باشد، كه در تمام روز آفتاب بخورد، روغنش بهتر مىشود، ولى اگر در اطراف باغ و مزرعه
باشد، یا در وقت صبح آفتاب دارد یا عصر. «زیتونةٍ لاشرقیّةٍ و لا غربیّة»
«اللّه نور السموات و الارض» یعنى: خداوند هدایت كنندهى آسمان و زمین است. چون هدایت آفرینش، در آیات دیگر نیز
آمده است. «أعطى كلشىء خلقه ثمّ هَدى»(76) وجملهى «نورٌ على نور» به معناى هدایتهاى دایمى و پى در پى است و در
پایان آیه نیز مىفرماید: «یَهدى اللّه لنوره»
قرآن در این آیه خداوند را به نور تشبیه نموده است. با مطالعه اجمالى روشن مىشود كه نور داراى خواص و ویژگىهاى
زیر است:
1- نور، لطیفترین موجود در جهان ماده و سرچشمه زیبائىها و لطافتها است.
2- نور، بالاترین سرعت را در جهان ماده داراست و با سرعت سیصد هزار كیلومتر در ثانیه مىتواند در یك چشم بر هم
زدن (یعنى كمتر از یك ثانیه) كره زمین را هفت بار دور بزند، به همین دلیل مسافتهاى فوقالعاده عظیم و سرسامآور
نجومى را فقط با سرعت نور مىسنجند و واحد سنجش آنها سال نورى است، یعنى مسافتى كه نور در یك سال مىپیماید.
3- نور، وسیله تبیین اجسام و مشاهده موجودات است، و بدون آن چیزى را نمىتوان دید، بنا بر این هم «ظاهر» است و هم
«مظهر» (ظاهر كننده غیر).
4- نور آفتاب كه مهمترین نور در دنیاى ما است پرورش دهنده گلها و گیاهان بلكه رمز بقاى همه موجودات زنده است.
5 - تمام انرژىهاى موجود در محیط (به جز انرژى اتمى) همه از نور آفتاب سرچشمه مىگیرد، حركت بادها، ریزش
باران و جریان نهرها و آبشارها و بالاخره حركت همه موجودات زنده با كمى دقت به نور آفتاب منتهى مىشود.
سرچشمه گرما و حرارت و آنچه بستر موجودات را گرم نگه مىدارد همان نور آفتاب است حتى گرمى آتش كه از چوب
درختان و یا ذغال سنگ و یا نفت و مشتقات آن به دست مىآید نیز از گرمى آفتاب است.
6- نور آفتاب نابود كننده انواع میكروبها و موجودات موذى است و اگر تابش این نور پر بركت نبود كره زمین، تبدیل
به بیمارستان بزرگى مىشد كه همه ساكنانش با مرگ دست به گریبان بودند.
خلاصه هر چه در این پدیده عجیب عالم یعنى نور مىنگریم و دقیقتر مىشویم آثار گرانبها و بركات عظیم آن آشكارتر
مىشود. امّا عجیب است كه بشر با این همه پیشرفت علمى از شناخت حقیقت نور كه یك امر مادى است عاجز مانده و آن
وقت در پى شناخت ذات و حقیقت خداست و چه بسا این نیز یكى از وجوه تشبیه خدا به نور باشد.
حال اگر بخواهیم براى ذات پاك خدا تشبیه و تمثیلى از موجودات حسى انتخاب كنیم (گر چه مقام با عظمت او از هر
شبیه و نظیرى برتر است) آیا جز از واژه «نور» مىتوان استفاده كرد؟ همان خدایى كه پدید آورنده تمام هستى است،
روشنىبخش عالم است، همه موجودات به بركت او زندهاند، و همه مخلوقات بر سر خوان نعمت او هستند كه اگر لحظهاى
لطف خود را از آنها باز گیرد همگى در ظلمت فنا و نیستى فرو مىروند.
جالب اینكه هر موجودى به هر نسبت با او ارتباط دارد به همان اندازه نورانیت كسب مىكند:
قرآن نور است، چون كلام اوست.
اسلام نور است، چون آئین او است.
پیامبران نورند، چون فرستادگان اویند.
امامان انوار الهى هستند، چون حافظان آئین او بعد از پیامبرانند.
ایمان نور است، چون رمز پیوند با او است.
علم نور است، چون سبب آشنایى با او است.(77)
پيام ها
1- جهان هستى، فیض خداوند و پرتوى از نور اوست، قوام و بقاى آن از اوست. «اللّه نور السموات...»
2- نور خدا هم گسترده است و هم ثابت. (نور درون حباب، هم گسترده است و هم از خاموش شدن محفوظ.) «المصباح
فى زُجاجة»
3- زیتون، درخت مباركى است. «شَجرةٍ مُباركةٍ زَیتونة»
4- نور خدا از ذات اوست نه از عوامل بیرونى. «یَكاد زَیتُها یضىء و لو لمتمسسهُ نار»
5 - گرچه خداوند نور آسمانها و زمین و مایه خلقت و هدایت همه هستى است، اما جایگاه او در زمین، دلهاى پاك و
شفّاف افراد مؤمن است كه با نور ایمان برافروخته مىگردد و هرچه خلوص ایمان بیشتر باشد، تلألؤ بیشترى دارد. «یهدى
اللّه لنوره من یشاء...»