ترجمه
خداوند به كسانى از شما كه ایمان آورده و كارهاى شایسته انجام دادهاند، وعده داده است كه حتماً آنان را در زمین جانشین قرار دهد، همان گونه كه كسانى پیش از ایشان را جانشین كرد، و قطعاً دینى را كه خداوند براى آنان پسندیده است، براى آنان استقرار و اقتدار بخشد و از پى ترسشان امنیّت را جایگزین كند، تا (تنها) مرا بپرستند و چیزى را شریك من نكنند، و هر كس بعد از این، كفر ورزد پس آنان همان فاسقانند.
نکته ها
در روایات بسیارى از امام سجاد و امام باقر و امام صادق علیهم السلام مىخوانیم: مصداق كامل این آیه، حكومت جهانى
حضرت مهدىعلیه السلام است.(93) كه خداوند وعده داده است در آن روز اهل ایمان بر جهان حكومت كنند.
در قرآن، بارها به حكومت نهایى صالحان تصریح شده است، از جمله:
سه مرتبه فرمود: «لیُظهِره على الدّین كلّه»(94) اسلام بر همهى ادیان پیروز خواهد شد.
در جاى دیگرى فرمود: «انّ الارض یرثها عبادىَ الصالحون»(95) بندگان صالح من وارث زمین خواهند شد.
و در جاى دیگر مىخوانیم: «والعاقبة للتّقوى»(96) یا «والعاقبة للمتّقین»(97)
مراد از جانشینى مؤمنان، یا جانشینى از خداست در زمین و یا جایگزینى از اقوام پیشین.
«قُرطبى» در تفسیر خود، دربارهى پیروزى كامل اسلام چند حدیث نقل مىكند و مىگوید: در زمین خانهاى نخواهد بود
مگر آن كه اسلام در آن خانه وارد خواهد شد.
پیامبر اكرمصلى الله علیه وآله در آخرین حج خود در مسیر برگشت از مكّه (روز هیجدهم ذىالحجه) در غدیر خم به
فرمان خداوند، حضرت علىعلیه السلام را جانشین خود قرار داد، آیه نازل شد امروز من اسلام را به عنوان دین كامل براى
شما پسندیدم؛ «رَضیتُ لكم الاسلام دیناً»(98) در این آیه نیز وعدهى خداوند پیروزى آن دینى است كه پسندیده است؛ «
دینهم الّذِى ارتضى لهم». بنابراین اسلامى كه جهان را خواهد گرفت، اسلامِ غدیر خم است.
پيام ها
1- اسلام، دین آیندهى جهان است. آیندهى تاریخ به سود مؤمنان و شكست سلطهى كافران است. «وعداللّه... لیمكننّ لهم دینهم»
2- به محرومان مؤمن، امید دهید تا فشار و سختىها، آنها را مأیوس نكند. «وعد اللّه الّذین آمنوا»
3- كلید و رمز لیاقت براى بدست گرفتن حكومت گستردهحقّ، تنها ایمان و عمل صالح است. «الّذین آمنوا و عملوا الصالحات» به كسانى كه اهل ایمان و عمل باشند وعدهى پیروزى داده شده، نه به آنان كه تنها اهل ایمان باشند.
4- دین، از سیاست جدا نیست، بلكه سیاست و حكومت براى حفظ دین است. «لیستخلفنّهم ... یعبدوننى»
5 - در تبلیغ و ارشاد مردم، براى باور كردن آنان، بیان نمونههایى از تاریخ گذشته مفید است. «كما استخلف الّذین من قبلهم»
6- پیروزى نهایى اهل حقّ، یك سنّت الهى است. «كما استخلف الّذین من قبلهم»
7- هدف از پیروزى و حكومت اهل ایمان، استقرار دین الهى در زمین و رسیدن به توحید و امنیّت كامل است. «لیمكّننّ لهم دینهم - لیبدلّنهم - لایشركون»
8 - دست خدا را در تحولات تاریخ ببینیم. «وعداللّه ... لیمكّننّ لهم - لیبدلّنهم»
9- دین اسلام، تنها دین مورد رضایت الهى است. «دینهم الّذى ارتضى لهم»
10- امنیّت واقعى، در سایهى حكومت دین است. «ولیبدلّنّهم من بعد خوفهم أمنا»
11- امنیّت در جامعهى اسلامى، شرایط مناسبى براى عبادت فراهم مىسازد. «أمنا یعبدوننى» (هدف نهایى وعدههاى الهى، عبادت خالصانه خداوند است)
12- عبادت خدا، زمانى كامل است كه هیچگونه شركى در كنار آن نباشد. «یعبدوننى لایشركون»
13- در حكومت صالحان نیز، گروهى انحراف خواهند داشت. «وعداللّه ... و من كفر بعد ذلك»