ترجمه
بگو: جز خداوند، هیچ كس در آسمانها و زمین، غیب نمىداند و كسى نمىداند چه زمانى برانگیخته خواهد شد.
بلكه علم مشركان در قیامت به كمال خواهد رسید، بلكه آنان (امروز)دربارهى آن (آخرت) در شك هستند، بلكه نسبت به (چگونگى) وقوع آن كورند.
و كسانى كه كفر ورزیدند، گفتند: آیا هرگاه ما و پدرانمان (بعد از مرگ) خاك شدیم، آیا حتماً (زنده از گور) بیرون آورده مىشویم؟
در حقیقت به ما و نیاكانمان از قبل، این وعده داده شده، (لكن) این وعده جز افسانههاى پیشینیان چیز دیگرى نیست.
نکته ها
غیب، چند نوع است: نوعى از آن را خداوند به انبیا مىآموزد، «تلك من انباء الغیب نوحیها الیك»(76) ولى نوعى دیگر نظیر علم به زمان وقوع قیامت، مخصوص ذات مقدّس اوست.
كلمهى «مَن» براى موجودات باشعور است، بنابراین چه بسا در آسمانها علاوه بر فرشتگان موجودات باشعورى باشند كه در قیامت همچون انسانها مبعوث شوند.
جملهى «بل ادّارك علمهم فىالآخرة» نظیر جمله «كلاّسیعلمون ثمّ كلاّسیعلمون»(77) است.
كلمهى «ادّارك» از «تدارك» به معناى پیوستن و ملحق شدن اجزا مىباشد. یعنى مشركان در دنیا گرفتار تشتّت فكرند، ولى در آخرت اطلاعات آنها بهم پیوسته و به علم مىرسند، البتّه دیگر چه سود!
كلمه «اساطیر» جمع «اُسطوره» بهمعناى افسانه است. كافران به پیامبران تهمت مىزدند كه آنچه دربارهى قیامت مىگویید، مطالب بىاساسى است كه براى سرگرمى بیان مىشود.
76) هود، 49.
77) نبأ، 4 - 5.
پيام ها
1- انكار معاد، كفر است. «قال الّذین كفروا»
2- اگر حقیقتى را ما نپذیرفتیم، دلیل آن نیست كه واقع نمىشود یا وجود ندارد. «ءاذا كنّا»
3- تكرار سؤال، همراه با ناباورى، نشانهى انكار است. «ءاذا - ءانّا»
4- یكى از كارهاى دشمنان، ایجاد شك در مسایل عقیدتى است. «ءانّا لمجرمون»
5 - قدیمى بودن حرف، نشانهى ضعف آن نیست. «لقد وعدنا هذا ... من قبل»
6- همهى انبیا وعدهى معاد مىدادند. «لقد وعدنا هذا نحن و اباؤنا من قبل»
7- خلافكار، دنبال یافتن شریك جرم است. «نحن و اباؤنا»
8 - افسانه خواندن سخنان انبیا، یكى از حربههاى كافران است. «اساطیر الاوّلین»