ترجمه
یكى از آن دو (دختر، خطاب به پدر) گفت: اى پدر! او را استخدام كن، زیرا بهترین كسى كه (مىتوانى) استخدام كنى، شخصِ توانا و امین است.
نکته ها
امام رضاعلیه السلام فرمود: «حضرت شعیب از دخترش پرسید: چگونه امانتدارى این جوان را فهمیدى كه او را امین مىخوانى؟ گفت: وقتى دعوت شما را به او ابلاغ كردم، به من گفت: از پشتسر من، مرا راهنمایى كن».(33) تا مبادا به قامت من چشم بدوزد.
پيام ها
1- دختران نیز در خانواده بر اساس منطق و حكمت، حقّ پیشنهاد دارند و فرقى با دیگران ندارند. «قالت احداهما یا ابت استأجره»
2- روابط حسنه میان والدین و فرزندان و آزادى بیان در خانواده، یك ارزش است. «یا أبت استأجره»
3- همهى اعضاى خانه پیشنهاد بدهند؛ ولى تصمیم نهایى با سرپرست خانواده است. «اِستأجره»
4- زنان عفیفه به دنبال آنند تا كمتر از منزل خارج شوند. «استأجره» (براى كارهاى سخت خارج از منزل، از مرد استفاده شود.)
5 - كار، عار نیست، اولیاى خدا نیز كار مىكردهاند. «استأجرت»
6- در گزینشها، به بهترینها توجّه كنیم. «خیر من استأجرت»
7- براى استخدام، دو عنصر توانایى (تخصّص) و امانتدارى (تعهّد)، لازم است. «القوىّ الامین»
8 - توانایىها و امانتدارىها را باید در شرایط عادّى و بدون توجّه طرف، شناسایى و احراز كرد. «القوى الامین»
(غالب افراد با تصنّع، تملّق و ریاكارى، واقعیّت خود را مىپوشانند؛ امّا حضرت موسى در یك صحنهى طبیعى، با یك كار حمایتى و برخورد عفیفانه، خود را نشان داد.)
كار و كارگرى
* خداوند از مردم، عمران و آبادى زمین را خواسته كه بدون كار و تلاش محقّق نمىشود. «هو أنشأكم من الارض و استعمركم فیها»(34)
* در سراسر قرآن بر عمل صالح كه داراى معناى بسیار گستردهاى است، تكیه شده است.
* انبیاى الهى، كشاورز، چوپان، خیّاط و نجّار بودهاند.
* كار در اسلام عبادت و به منزلهى جهاد است.(35)
* دعاى بیكار مستجاب نمىشود.
* كار وسیلهى تربیت جسم و روح، پركردن ایّام فراغت، مانع فساد و فتنه، عامل رشد و نبوغ و ابتكار، توسعهى اقتصادى، عزّت و خودكفائى و كمك به دیگران مىباشد.
* قرآن مىفرماید: ما زمین را براى شما رام قرار دادیم، پس از پشت آن بالا روید و از رزق آن بخورید. «هو الّذى جعل لكم الارض ذلولا فامشوا فى مناكبها و كلوا من رزقه»(36)
* اسلام براى كار بازویى احترام ویژهاى قائل شده است و مراعات حقّ كارگر و تحصیل رضاى او و پرداخت سریع مزد او و اضافه پرداخت بر مقدار تعیین شده و احترام به او همه و همه مورد سفارش اسلام است. همان گونه كه براى كشاورزى سفارش نموده تا آنجا كه سیراب كردن درخت، پاداش سیراب كردن مؤمن دارد.
* حضرت علىعلیه السلام به استاندارش سفارش مىكند كه كشاورزان مورد ستم قرار نگیرند و در گرفتن مالیات مراعات آنان را بكن.
* كارهاى فكرى نیز از ارزش بالایى برخوردار است تا آنجا كه یك ساعت فكر مفید از ساعتها عبادت بهتر است.
* كمكارى و سهلانگارى در كار، مورد انتقاد است تا آنجا كه رسول خداصلى الله علیه وآله فرمود: خداوند دوست دارد هركس كارى انجام مىدهد آن را به نحو أحسن انجام دهد.
* قرآن مىفرماید: هرگاه از كار مهمى فارغ شدى به كار مهم دیگرى بپرداز. «فاذا فَرَغتَ فَانصَب»(37) بنابراین بیكارى، ممنوع.
آرى، بیكارى مایهى خستگى، تنبلى، فرسودگى، فرصتى براى نفوذ شیطان، ایجاد فتنه و گسترش گناه مىباشد.
* البتّه اسلام براى كار، ساعت و مرز قرار داده و به كسانى كه در ایّام تعطیل كار مىكنند، لقب متجاوز داده است.(38)
* امام رضاعلیه السلام فرمود: مؤمن باید ساعات خود را بر چهار بخش تقسیم كند: ساعتى براى كار، ساعتى براى عبادت، ساعتى براى لذّت و ساعتى براى دوستان و رسیدگى به امور اجتماعى كه در غیر این صورت انسان به صورت عنصرى حریص در آمده و مورد تمام انتقادهایى كه دربارهى حرص است قرار مىگیرد.
* اسلام توجّه خاصّى به كیفیّت كار دارد، نه به مقدار و كمّیت آن.(39)
* به هر حال اسلام به كار اهمّیت داده تا آنجا كه در حدیث مىخوانیم: خداوند بنده پرخواب و انسان بیكار را دشمن دارد.(40) امام باقرعلیه السلام فرمود: «كسىكه در كار دنیایش تنبل باشد، در كار آخرتش تنبلتر است».(41)
* در حدیث مىخوانیم: شخص فقیر وبیكارى نزد پیامبر آمد و تقاضاى كمك كرد. حضرت فرمود: آیا كسى در منزل تبرى دارد؟ یك نفر گفت: بله، او تبر را آورد و پیامبر چوبى كه در كنارش بود، دستهى آن تبر قرار داد و به آن شخص بیكار تحویل داد و فرمود: این ابزار كار؛ امّا تلاش با خودت.
از این حركت چند نكته استفاده مىشود:
1. انبیا در فكر زندگى مردم نیز هستند.
2. ضعیفترین فرد جامعه مىتواند با شخص اوّل جامعه ملاقات كند.
3. جامعه نیاز به تعاون و همكارى دارد. تبر از یك نفر و چوب آن از دیگرى، هماهنگى و سازندگى و تبر سازى از شخص پیامبر.
4. براى مبارزه با فقر، باید ابزار تولید را در اختیار نیروهاى فعّال جامعه قرار داد.