ترجمه
اى بندگانِ با ایمانِ من! همانا زمین من وسیع است، پس تنها مرا بپرستید.
نکته ها
اسلام هجرت را براى گروهى از مردم واجب كرده است. كسانى كه در مناطق كفر و طاغوت زده زندگى مىكنند و گرفتار ستم و خفقانند و رشد و نجات خود را در هجرت مىیابند باید هجرت كنند؛ لیكن در برابر این وظیفه، وسوسههایى از درون و بیرون به انسان القا مىشود كه در آیات بعد پاسخ این وسوسهها داده شده است از جمله:
* خطر مرگ. انسان مىگوید: اگر هجرت كنم، ممكن است مرگ به سراغم بیاید. آیهى بعد مىگوید: هر كجا باشید مرگ را مىچشید.
* دل كندن از مسكن؛ كه براى انسان سخت است و وسوسه مىشود كه هجرت نكند، آیه 58 پاسخ مىدهد كه بهجاى مسكن دنیا به هجرتكنندگان، غرفههاى بهشتى پاداش مىدهیم.
* سختىهاى هجرت؛ كه گاهى مانع هجرت اهل ایمان است. در آیهى 59 مىفرماید: این وسوسه را باید با صبر و توكّل بر خداوند از بین برد.
* تأمین معاش. كسىكه به فكر هجرت است، ممكن است بگوید: هجرت، مرا از درآمد و روزى محروم مىكند. در آیه 60 پاسخ مىدهد: روزىدهنده خداست وحتّى به موجوداتى كه قدرت حمل روزى خود را ندارند روزى مىدهد، چه رسد به مهاجرانى كه اهل كار و تلاشند.
هجرت، زمینهى پیدایش اخلاص است. كسانى كه هجرت نمىكنند و خود را وابسته به فرد، حزب، منطقه، قبیله، امكانات و توقّعات این و آن مىدانند، خواه ناخواه مسائل منطقهاى، نژادى، قبیلهاى، تنگنظرىهاى برخاسته از حسادتها و رقابتهاى منفى خودىها و بیگانگان، انسان را از اخلاص خارج مىكند، و هجرت به مناطقى كه مسائل فوق در آن نیست، بهترین زمینه براى پیدایش اخلاص است.
امام باقرعلیه السلام ذیل این آیه فرمودند: از حاكم فاسق پیروى نكنید و اگر ترسیدید كه آنان سبب فتنه و انحراف در دین شما شوند، هجرت كنید. «لاتطیعوا اهل الفسق من الملوك فان خفتموهم اَن یفتنكم عن دینكم فانّ ارضى واسعة»(155)
155) تفسیر نورالثقلین.
پيام ها
1- سختىها و تلخىهاى هجرت را با نداى محبّت آمیز الهى تحمّل كنیم كه خداوند به این مؤمنان، عنایت خاص دارد. «یا عبادى»
2- در انتخاب مسكن، محور را توفیق عبادت قرار دهیم. «انّ ارضى واسعة فایّاى فاعبدون»
3- بندگى خدا باید مستمرّ باشد. «یا عبادى... فاعبدون» ( شما كه بنده هستید، بازهم بندگى كنید تا به درجات والاترى برسید.)
4- هجرتى ارزش دارد كه در سایهى ایمان باشد. «الّذین آمنوا انّ ارضى واسعة»
5 - سیر و سفر باید هدفدار باشد. «انّ ارضى واسعة فایّاى فاعبدون»
6- براى حفظ دین و نجات از طاغوتها هجرت كنیم. «ارضى واسعة فایّاى فاعبدون»
7- كنده شدن از زمین، مقدّمهى كنده شدن از انواع وابستگىها و دل بستن به خداست. «واسعة فایّاى»
8 - كسانى كه به خاطر وابستگى به مكان یا منطقهاى، منحرف مىشوند، عذرشان پذیرفته نیست، زیرا همواره در زمین، فضایى مناسب براى انجام تكالیف دینى هست. «ارضى واسعة فایّاى فاعبدون»