ترجمه
پس هنگامى كه بر كشتى سوار شوند (و خطر را احساس كنند،) خدا را با اخلاص مىخوانند (و غیر او را فراموش مىكنند) پس همین كه (خداوند) آنان را به سوى خشكى رساند و نجات داد، باز ناگاه به شرك بر مىگردند.
نکته ها
سؤال: مادّیون در تحلیل خود، براى ریشهى ایمان، مسألهى ترس را مطرح مىكنند و مىگویند: سرچشمهى مذهب ترس است. انسانى كه بترسد، در كودكى به مادر و در بزرگسالى به قدرتى موهوم به نام خدا پناه مىبرد. آیا این آیه كه مىگوید: بعضى مردم، هنگام احساس خطر و غرق شدن، خدا را مىخوانند، نظریّهى آنان را تأیید نمىكند؟
پاسخ: این آیه مىفرماید: توجّه به خدا به هنگام ترس است، نه آنكه اصل وجود خدا، مولود ترس است. مثلاً ما به هنگام دیدن سگ و احساس خطر، رو به سنگ مىرویم؛ امّا این، بدان معنا نیست كه اصل سنگ به خاطر سگ به وجود آمده باشد. وجود قدرتى لایزال در هستى، امرى فطرى است كه به هنگام حوادث، مورد توجّه انسان واقع مىشود.
پيام ها
1- ترس، غبارهاى غفلت را برطرف و فطرتخداجویى را بیدار مىكند. «فاذا ركبوا... دعوا اللّه...»
2- ایمان نباید موسمى و مقطعى باشد. «فلمّا نجّاهم... یشركون»
3- زمین و زمان، مثالهاى قرآن را كهنه نمىكند. كشتىسوارى در طول تاریخ بشر بوده است. «فاذا ركبوا فى الفلك...»
4- مهمتر از اخلاص، حفظ آن است. «مخلصین - اذا هم یشركون»
5 - دعاى خالصانه، مستجاب است. «دعوا اللّه مخلصین... فلمّا نجّاهم» (پس از دعا، حرف «فاء» در «فلمّا»، نشانهى استجابت دعا مىباشد)
6- نجات از مشكلات وحوادث، راهى است براى شكر نه شرك.«اذا همیشركون»