ترجمه
وگروهى از مردم كسانى هستند كه مىگویند: به خدا و روز قیامت ایمان آورده‌ایم، در حالى كه مؤمن نیستند.
نکته ها
در آغاز این سوره، براى معرّفى مؤمنان چهار آیه و براى شناسایى كفّار دو آیه آمده است. از آیه 8 تا 20 گروه سومى را معرّفى مىكند كه منافق هستند. اینان نه ایمان گروه اوّل را دارند و نه جرأت و جسارت گروه دوم را در ابراز كفر. منافق، همانند موش صحرایى است كه براى لانهاش دو راه فرار قرار مىدهد، یكى از آن دو را باز مىگذارد و از آن رفت و آمد مىكند و دیگرى را بسته نگه مىدارد. هر گاه احساس خطر كند با سر خود راه بسته را باز كرده و مىگریزد. نام سوراخ مخفى موش «نافقاء» است كه كلمه منافق نیز از همین واژه گرفته شده است.(159)
گرچه مراد از نفاق در این آیات، كفر در دل و اظهار ایمان است، ولى در روایات نفاق، داراى معناى گستردهاى است كه هركس زبان وعملش هماهنگ نباشد، سهمى از نفاق دارد. در حدیث مىخوانیم: اگر به امانت خیانت كردیم و در گفتار دروغ گفتیم و به وعدههاى خود عمل نكردیم، منافق هستیم گرچه اهل نماز و روزه باشیم.(160)
نفاق، نوعى دروغِ عملى و اعتقادى است و ریاكارى نیز نوعى نفاق است.(161)
159) قاموس و مفردات.
160) سفینةالبحار، ج2، ص605.
161) تفسیر نمونه.
پيام ها
1- ایمان، یك مسئله قلبى است وبه اظهارات انسان بستگى ندارد. «ماهم بمؤمنین»
2- اساس ایمان، ایمان به مبدأ و معاد است. «آمنا باللَّه و بالیوم الآخر»
3- خداوند از درون انسان، آگاه است. «وما هم بمؤمنین»