ترجمه
و هیچ مرد و زن با ایمانى حقّ ندارند هنگامى كه خدا و رسولش امرى را مقرّر كنند، از سوى خود امر دیگرى را اختیار كنند و هر كس خدا و رسولش را نافرمانى نماید، پس بدون شك به گمراهى آشكارى گرفتار شده است.
نکته ها
اگر مسلمانان تسلیم این آیه بودند، پس از آن كه پیامبر اكرمصلى الله علیه وآله در غدیر خم به فرمان خداوند علىعلیه السلام را به جانشینى خود و رهبرى امّت اسلام معرّفى كرد و فرمود: «من كنت مولاه فهذا علىّ مولاه» دیگرى را بر علىعلیه السلام ترجیح نمىدادند.
این آیه زمینه ساز آیهى بعد است كه به پیامبر مىفرماید: تو باید سنّتهاى غلط را بشكنى و مردم حقّ ندارند در برابر خواست خداوند اعمال سلیقه كنند.
این كه آیهى شریفه مىفرماید: انسان در برابر فرمان خدا و رسول اختیارى ندارد، نباید براى كسى مایه تعجّب باشد زیرا این كار، درست مانند این است كه پزشك با قاطعیّت به بیمار خود بگوید: تو حقّ ندارى غیر از آنچه من دستور دادهام غذا یا داروى مصرف كنى. خداوند نیز ما را از انتخاب آزاد، طبق میل شخصى در برابر فرامین الهى منع كرده است، زیرا او راه سعادت ما را بهتر از ما مىداند.
در روایت مىخوانیم كه رسول خداصلى الله علیه وآله فرمود: «یا عباد اللّه انتم كالمرضى و ربّ العالمین كالطّبیب ... اَلا فسلّموا للّه امره تكونوا من الفائزین»(395) اى بندگان خدا! شما همچون بیمار و خدا مانند طبیب است، مصلحت مریض در نسخه طبیب است نه آنچه بیمار تمایل دارد، پس تسلیم امر خدا باشید تا رستگار شوید.
در نظام حكومت دینى، خدا محورى بر دموكراسى و مردمسالارى حاكم است، زیرا نظر مردم مادامى ارزش دارد كه مخالفِ حكم خدا نباشد.
395) میزان الحكمه، ج 4، ص 545 .
پيام ها
1- سنّ و سواد و نژاد و قدرت و ثروت و شهرت و قبیله و طرفدار و سازمانهاى بین المللى، هیچكدام سبب ایجاد حقّ در برابر قانون الهى نمىشود. «ما كان لمؤمن ولا مؤمنة»
2- نشانهى ایمان، تعبّد در برابر خدا و رسول است. «ما كان لمؤمن ولا مؤمنة...»
3- در تسلیم و تعبّد، زن و مرد تفاوتى ندارند. «لمؤمن ولا مؤمنة»
4- هر كس در برابر قانون خدا و سنّت پیامبر، قانونى بیاورد، در ایمان خود شك كند. «ما كان لمؤمن ولا مؤمنة»
5 - دستورهاى پیامبر اكرمصلى الله علیه وآله، همچون دستورهاى خداوند واجب الاجراست. «اذا قضى اللّه و رسوله»
6- خدا و رسول بر امور مردم ولایت كامل دارند. «قضى اللّه و رسوله امراً»
7- اجتهاد در برابر نصّ، ممنوع است. (آن جا كه حكم الهى روشن است، هیچ كس حقّ اظهار نظر ندارد.) «ما كان - لهم الخیرة»
8 - آزادى انسان در چارچوب قوانین الهى است. «ما كان - لهم الخیرة»
9- عقل باید تابع وحى و سلیقه باید تابع وظیفه باشد. «ما كان - لهم الخیرة»
10- هر انتخاب و نظریّهاى كه مخالف قانون و قضاوت خدا و رسول باشد، معصیت و انحراف آشكار است. «و من یعص اللّه ... ضلالاً مبینا»