ترجمه
پس او را در حالى كه بیمار بود به زمین خشكى افكندیم.
و بر او بتهاى از كدو رویاندیم.
و او را (پس از بهبودى) به سوى یكصد هزار نفر بلكه یا بیشتر فرستادیم.
پس ایمان آوردند و تا مدّتى آنان را كامیاب و بهرهمند كردیم.
نکته ها
«نَبَذ» به معناى پرتاب و افكندن و «عراء» به معناى سرزمین بى گیاه است.
كلمهى «شجر» هم به درخت گفته مىشود و هم به بوته. «یقطین» به معناى كدو است كه برگ آن مایهى درمان كوفتگى و حشره زدایى است.
عدد در قرآن، گاهى مورد توجّه خاص است، نظیر آیهى «ولیالٍ عشر»(37) كه مراد ده شب است نه كمتر و نه بیشتر.
گاهى مراد از عدد، كثرت است. نظیر آیهى: «لو یُعمر الف سنة»(38) بعضى یهودیان علاقه دارند هزار سال عمر كنند كه مراد از هزار، كثرت است.
گاهى نیز عدد در قرآن به صورت تقریبى به كار رفته است، نظیر آیهى مورد بحث كه مىفرماید: قوم یونس صد هزار یا بیشتر بودند. «مائة الفٍ او یزیدون»
در حدیثى از امام باقرعلیه السلام مىخوانیم كه حضرت یونس چند روزى در شكم ماهى محبوس بود، موهاى او ریخته و پوست بدنش نازك شده بود. بعد از خروج از شكم ماهى، بتهى كدو را مىمكید و از سایه آن استفاده مىكرد.(39)
خداوند چهار پیامبر را حفظ كرد: موسى و یوسف را كنار آب، نوح را روى آب و یونس را زیر آب. «فالتقمه الحوت فنبذناه»
37) فجر، 2.
38) بقره، 96.
39) تفاسیر قمى و نورالثقلین.
پيام ها
1- ملامت، نباید مانع محبت باشد. یونس ملامت و تنبیه شد، ولى باز هم مورد عنایات ویژه خداوند قرار گرفت. «و هو ملیم، انبتنا، ارسلنا...»
2- از داروهاى گیاهى غافل نشویم. «شجرة من یقطین»
3- رویاندن كدو در زمین خالى از گیاه «العراء» از نشانههاى قدرت و امداد الهى است. «انبتنا... شجرة من یقطین»
4- در مدیریّت، به جاى دفع نیروها آنها را بازسازى كنیم و دوباره به كار گیریم. «و ارسلناه الى مائة الفٍ»
5 - محدودهى بعثت انبیا به انتخاب و فرمان خداست. (بعضى بر همهى مردم مبعوث مىشوند و بعضى بر یك منطقه خاص). «و ارسلناه الى مائة الفٍ»
6- دعا و تسبیح یونس علیه السلام سبب برخوردارى از لطف و امداد خداوند شد. «من المسبحین... انبتنا علیه...»
7- فرار، دلیل برنگشتن نمىشود. یونس فرار كرده بود امّا به همان قوم خود بازگشت و رسالت خود را ارائه داد. (آرى گاهى انسان قهر مىكند، استعفا مىدهد یا همسرش را طلاق مىدهد ولى همین كه دید مصلحت در برگشتن است باید برگردد.) «ابق الى الفلك... ارسلناه الى مائة الفٍ»
8 - توبه از گذشته زمینهى كامیابى در آینده است. قوم یونس توبه كردند و خداوند قهر خود را باز گرفت و آنان را كامیاب ساخت. «فآمنوا فمتّعناهم»