ترجمه
و گویند: واى بر ما این روز جزاست.
(به آنها گفته مىشود:) این همان روز جدایى (حقّ از باطل) است كه دائماً آن را تكذیب مىكردید.
(خداوند به فرشتگان دستور مىدهد:) ستمكاران و هم ردیفان آنان و آن چه را به جاى خداوند مىپرستیدند (در یك جا) گرد آورید.
پس همه را به راه دوزخ راهنمایى كنید.
آنان را متوقف كنید، زیرا كه آنان مورد سؤال و باز خواست هستند.
نکته ها
«ازواج» هم مىتواند به معناى همفكران باشد و هم به معناى همسران مشرك باشد.
در روایات شیعه و سنّى آمده كه از مصادیق سؤال در آیهى «وقفوهم انّهم مسئولون» سؤال از ولایت و رهبرى علىّ بن ابىطالب علیهما السلام است.(5)
در روایات آمده است كه در قیامت از چند چیز سؤال مىشود: رهبرى امام معصومعلیهم السلام عمر و جوانى، درآمد و خرج و مصرف و رسیدگى به فقرا و بدعتها.(6)
5) تفسیر نمونه.
6) كافى، ج2، ص134 ؛ وسائل، ج4، ص124.
پيام ها
1- انكار معاد سبب حسرت كفّار خواهد بود. «یا ویلنا»
2- قیامت، روز حسرت و اقرار منكران است. «یا ویلنا...» ولى این حسرتها سودى ندارد و فرمان هدایت به دوزخ صادر خواهد شد. «فاهدوهم»
3- در قیامت علاوه بر دوزخ، تحقیر و انتقاد و شكنجهى روحى نیز هست. «هذا یوم الفصل الّذى كنتم به تكذّبون» (در همین قسمت نیز مىخوانیم: «فاهدوهم الى صراط الجحیم» با اینكه واژه هدایت براى راهنمایى به كار خیر است ولى به عنوان مسخره و تحقیر براى دوزخ بكار مىرود).
4- كفّار به كیفر مىنگرند، «یوم الدین» ولى خداوند به داورى مىنگرد. «هذا یوم الفصل»
5 - بدتر از تكذیب حقّ، تداوم تكذیب است. «كنتم به تكذبون»
6- تكذیب معاد، ظلم به خویشتن است. «تكذبون... الّذین ظلموا...» همان گونه كه شرك ظلم بزرگ است. (آرى، بزرگترین مشخّصه دوزخیان ظلم است)
7- فرشتگان، دست اندركار جمع آورى و روانه كردن مشركان به دوزخند. به فرشتگان خطاب مىشود: «احشروا الّذین ظلموا»
8 - هر كس با همفكر و محبوب خویش محشور و همراه مىشود. «ظلموا و ازواجهم و ما كانوا یعبدون»
9- معبودهاى باطل نه تنها گرهگشا نیستند بلكه خود نیز گرفتارند. «و ما كانوا یعبدون»
10- براى بدبختى انسان همین بس كه با بتهاى بىجان محشور شود. «احشروا... و ما كانوا یعبدون»
11- كسى كه هدایت الهى را در دنیا نپذیرد، در قیامت به دوزخ هدایت مىشود. «فاهدوهم»
12- پایان شرك و كفر دوزخ است. «فاهدوهم الى صراط الجحیم»
13- با اینكه پایان راه و سرنوشت منكران معاد، دوزخ است. «فاهدوهم الى صراط الجحیم» لیكن از نعمتها و تكالیف نیز بازپرسى مىشوند. «مسئولون»