ترجمه
و همانا نوح، ما را (به فریاد رسى) ندا داد، (و نداى او را اجابت كردیم) پس چه خوب پاسخ دهندهاى هستیم.
و او و كسانش را از اندوه بزرگ رهانیدیم.
و (تنها) نسل او را باقى گذاشتیم.
و در میان آیندگان براى او (مدح و ثنا) به جا گذاشتیم.
در میان جهانیان بر نوح سلام باد.
همانا ما نیكوكاران را این گونه پاداش مىدهیم.
به راستى كه او از بندگان مؤمن ما بود.
سپس دیگران را غرق كردیم.
نکته ها
در قرآن، بارها دربارهى حضرت نوح كه الگو و اُسوهى مقاومت است و تاریخ آن حضرت براى پیامبر اسلام سبب دلگرمى و آرامش بوده، سخن به میان آمده است. این پیامبر الهى ویژگىهایى داشت از جمله:
الف) اولین پیامبر اولوا العزم است كه به عنوان شیخ الانبیا نامیده شده است.
ب) تنها پیامبرى است كه مدّت رسالتش در قرآن مطرح شده است.
ج) سلام خداوند به نوح ویژگى خاصى دارد و عبارت «فى العالمین» به آن اضافه شده است.
د) پیامبرى است كه حتّى فرزند و همسرش با او مخالف بودند و به او ایمان نیاوردند.
كلمهى «آخِر» در زبان عربى به معناى پایان و «آخِرین» به معناى آیندگان است. امّا «آخَر» به معناى دیگر و «آخَرین» به معناى دیگران است.
فرق میان تاریخى كه قرآن بیان مىكند با سایر كتب تاریخ آن است كه قرآن بعد از نقل یك ماجراى واقعى، سنّتهاى الهى در مورد آن را بیان مىنماید. «كذلك نجزى المحسنین»
شاید مراد از نداى حضرت نوح در این آیه، همان آیه 26 سورهى مؤمنون باشد كه گفت: «ربّ انصرنى بما كذّبون» خدایا در برابر تكذیب آنان مرا یارى كن.
خداوند، «نِعم المجیبون» است، یعنى آنچه را به صلاح بنده باشد اجابت مىكند، نه آنچه را بنده معیّن كرده است. لذا گاهى خواستهاى دارى و خداوند چیز دیگرى جایگزین آن مىكند. گاهى خواستهات را با تأخیر اجابت مىكند و گاهى اصلاً خواستهات را نمىدهد، چنانكه نوح، نجات فرزندش را خواست ولى اجابت نشد.
مقصود از بلا و اندوه بزرگ «الكرب العظیم» یا طوفان و غرق است و یا آزار مردم. آرى، رسالت و تبلیغ دینى مشكلات و اندوههایى در پى دارد.
امام باقر علیه السلام فرمود: مراد از بقا در آیه «جعلنا ذریّته هم الباقین» بقاى دین و كتاب و نبوت در عقب و نسل نوح است.(12)
پيام ها
1- مردان خدا به بن بست نمىرسند و هنگامى كه كار بر آنان سخت شود با دعا و استمداد از قدرت غنى خداوند مشكل خود را حل مىكنند. «نادانا نوح»
2- با این كه خداوند از درون همه آگاه است امّا براى گفتن و خواستن و دعا كردن آثار خاصى است. «نادانا» (آرى ندا و دعا و اظهار حاجت به درگاه خداوند اجابت الهى را در پى دارد).
3- اگر كسى از سر اخلاص خدا را بخواند، دعایش مستجاب خواهد شد. «نادانا... فلنِعم المجیبون»
4- استجابت دعا، همراه با حكمت و رحمت و بدون منّت است. «نِعم المجیبون»
5 - نوح هلاكت كفّار و سلامت سفر با كشتى را براى خود و یارانش از خداوند درخواست كرد، لكن خدا نام نیك، بقاى نسل وسلام ابدى خود را نثار او كرد و شاید این معناى «نِعم المجیبون» باشد یعنى بیش از آنچه تو خواستى دادیم.
6- خداوند نوح را در آب حفظ كرد و ابراهیم را در آتش. «نجّیناه» (آب و آتش در برابر ارادهى خدا چیزى نیستند).
7- نسبت و قومیّت همه جا سبب اهل بودن نیست. (این آیه مىفرماید: ما اهل نوح را نجات دادیم در حالى كه مىدانیم خداوند فرزندش را غرق كرد. بنابراین مراد از اهل، همفكران وپیروان او هستند نه تنها بستگانش). «اهله»
8 - انقراض یا بقاى هر نسلى به دست خداست. «جعلنا ذریّته هم الباقین»
9- نسل بشر امروز، از حضرت نوح و همراهان او هستند. «هم الباقین»
10- اولیاى خدا زندهاند و سلامها را دریافت مىكنند. «سلام على نوح فى العالمین»
11- عامل بقاى نام نیك در میان مردم و سلام از سوى خداوند، نیكوكارى است. «نجزى المحسنین»
12- پاداش الهى در مورد نیكوكاران، یك جریان و سنّت است نه یك حادثه و جرقّه. «كذلك نجزى»
13- خداوند پاداش نیكوكاران را در دنیا نیز مىدهد. «انّا كذلك نجزى المحسنین»
14- سلام به انبیا و اولیاى در گذشته، كار خدایى است. «سلام على نوح فى العالمین»
15- نیكوكارانى به درجات الهى مىرسند كه كارشان برخاسته از ایمان باشد نه براى نام و شهرت. «نجزى المحسنین انه من عبادنا المؤمنین»
16- اگر احسان و نیكوكارى با ایمان و عبودیّت همراه باشد، نزد خداوند ارزش بیشترى دارد. «انّا كذلك نجزى المحسنین انه من عبادنا المؤمنین»
17- هنگام نزول عذاب در دنیا، تنها مؤمنان نجات مىیابند و دیگران كیفر مىشوند، چه كافر باشد و چه بىتفاوت. آیه مىفرماید: «اغرقنا الآخَرین» و نمىفرماید: «اغرقنا الكافرین»