ترجمه
همانا ما پیامبران خود و كسانى را كه ایمان آوردهاند، هم در زندگى دنیا و هم روزى كه گواهان (براى گواهى دادن) به پا مىخیزند یارى مىكنیم.
(همان) روزى كه عذرخواهى ستمگران سودشان ندهد، لعن و نفرین براى آنان است و جایگاهشان سراى بد.
نکته ها
در آیات قبل خواندیم كه: مؤمن آل فرعون ابتدا ایمان خود را كتمان مىكرد و سپس در رژیم طاغوتى فرعون یك تنه مردم را ارشاد كرد و آل فرعون براى بازگرداندن او از عقیدهاش تلاشها كردند، امّا خداوند دین او را حفظ كرد.
این آیه كه آخرین قسمت آن ماجراست مىفرماید: فكر نكنید حمایت ما تنها مخصوص او بود بلكه سنّت ما حمایت از انبیا و همهى مؤمنان است، گرچه در سختى باشند.
در كتاب معاد، نام گواهان قیامت را از قرآن و روایات آوردهام. فهرست شاهدان چنین است: خداوند، انبیا، امامان، فرشتگان، زمین، زمان، اعضاى بدن كه همهى اینها بر گفتار و كردار ما گواهى مىدهند.
در قیامت، مواقف و صحنههاى مختلفى وجود دارد؛ در یك صحنه به ستمگران اجازهى معذرت خواهى داده نمىشود، «و لا یؤذن لهم فیعتذرون»(104) و در این آیه مىفرماید: اگر هم عذرخواهى كنند، معذرت خواهى سودى ندارد. «لا ینفع»
پیامبران و نصرت الهى
در قرآن سخن از نصرت الهى دربارهى انبیا و مؤمنان بسیار است و ما گوشهاى از آن را مىآوریم تا مصداقى باشد بر این آیه كه مىفرماید: «انّا لننصر رسلنا و الذّین آمنوا فى الحیاة الدنیا» و آیهى «ان تنصروا اللّه ینصركم»
* نصرت نوحعلیه السلام: «فنجّیناه و من معه فى الفلك »(105) ما او و كسانى را كه با او در كشتى بودند نجات دادیم.
* نصرت ابراهیمعلیه السلام: «یا نار كونى برداً وسلاما»(106) اى آتش! بر ابراهیم سرد وسلامت باش.
* نصرت لوط علیه السلام: «اذ نجیناه واهله اجمعین»(107) ما او و بستگانش (جز همسرش) را نجات دادیم.
* نصرت یوسفعلیه السلام: «و كذلك مكنا لیوسف فى الارض یتبّوأ منها حیث یشاء»(108) و ما این گونه براى یوسف در زمین مكنت قرار دادیم كه هر جاى آن را كه مىخواهد برگزیند.
* نصرت شعیبعلیه السلام: «نجّینا شعیباً و الذّین آمنوا معه»(109) ما شعیب و مؤمنان همراه او را نجات دادیم.
* نصرت صالحعلیه السلام: «نجّینا صالحاً و الذّین آمنوا معه»(110) ما صالح و مؤمنان همراه او را نجات دادیم.
* نصرت هودعلیه السلام: «نجینا هوداً والذّین آمنوا معه»(111) ما هود و مؤمنان همراه او را نجات دادیم.
* نصرت یونسعلیه السلام: «و نجیناه من الغم»(112) ما یونس را از غم نجات دادیم.
* نصرت موسىعلیه السلام: «و انجینا موسى و من معه اجمعین»(113) ما موسى و كسانى را كه با او بودند نجات دادیم.
* نصرت عیسىعلیه السلام: «انّى متوفّیك و رافعك الىّ»(114) من تو را مىگیرم و به سوى خود بالا مىبرم.
* نصرت رسول اكرم صلى الله علیه وآله: «انّا فتحنا لك فتحاً مبینا»(115) همانا ما براى تو پیروزى آشكارى گشودیم.
* نصرت مؤمنان: «و لقد نصركم اللّه ببدر و انتم اذلّة»(116) همانا خداوند شما را در جنگ بدر در حالى كه ذلیل بودید یارى كرد.
«ثم انزل اللّه سكینة على رسوله و على المؤمنین»(117) خداوند آرامش خود را بر پیامبرش و مؤمنین نازل كرد.
«هو الذّى انزل السكینة فى قلوب المؤمنین لیزدادوا ایمانا»(118) اوست كه آرامش را در دلهاى مؤمنان نازل كرد تا ایمانشان زیاد شود.
در سورهى انبیا دربارهى دعاى حضرت نوح و یونس و زكریّا و ایّوب مىخوانیم: همین كه خدا را ندا كردند، دعایشان مستجاب شد: «فاستجبنا»(119) و در سورهى شورى آیه 26 مىخوانیم: «و یستجیب الذّین آمنوا و عملوا الصالحات» خداوند دعاى كسانى را كه اهل ایمان و عمل صالحند مستجاب مىفرماید.
نصرت الهى در مورد پیامبران و مؤمنان به صورتهاى مختلف جلوه مىكند:
گاهى با ایجاد الفت و گرایش دلها «و لیربط على قلوبكم»(120)، «یثبت اللّه الذّین آمنوا بالقول الثابت فى الحیاة الدنیا»(121)
گاهى با استجابت دعا، «فاستجاب له ربّه»(122)، «رب لا تذر على الارض من الكافرین دیّارا»(123)
گاهى با معجزه و استدلال، «ارسلنا رسلنا بالبینات»(124)
گاهى با عطاى حكومت، «اتینا ال ابراهیم ملكا عظیما»(125)
گاهى با غلبه در جنگ، «و لقد نصركم اللّه فى مواطن كثیرة»(126)
گاهى با سكینه و آرامش قلب، «فَاَنزل اللّه سكینته علیه و ایدّه بجنود لم تروها»(127)
گاهى با هلاكت دشمن یا انتقام از او، «فَاَغرقناهم»(128)
گاهى با امدادهاى غیبى و نزول فرشتگان، «الن یكفیكم ان یمدكم ربّكم بثلاثة الاف من الملائكة منزلین»(129)
گاهى با ایجاد رعب در دل دشمن، «و قذف فى قلوبهم الرعب»(130)
گاهى با گسترش فكر و فرهنگ و پیروان، «لیظهره على الدین كله»(131)
گاهى با نجات از خطرها، «فانجیناه و اصحاب السفینة»(132)
و گاهى با خنثى كردن حیلهها و خدعهها، «و انّ اللّه موهن كید الكافرین»(133)
پيام ها
1- نصرت انبیا و مؤمنان از سنّتهاى الهى است. (پیروزى حقّ بر باطل از وعدههاى الهى است). «انّا لننصر رسلنا»
2- در نصرت الهى شك نكنیم. «انّا لننصر» («انّا» و حرف لام نشانه تأكید است)
3- با وعدههاى قطعى الهى، به مؤمنان انگیزه و امید و تسلّى دهیم. «انّا لننصر رسلنا...»
4- نصرت الهى در همهى جوانب است، در خنثى شدن توطئههاى دشمنان، در زیاد شدن طرفداران و... «لننصر» مطلق آمده است.
5 - بشارت و هشدار در كنار هم سازنده است. «لننصر رسلنا... لا ینفع الظالمین»
6- ایمان، به انسان ارزش داده و او را در كنار انبیا قرار مىدهد و مشمول نصرت الهى مىكند. «رسلنا و الذّین آمنوا»
7- سختىها و شكنجههاى دنیا بیش از چند ساعت و چند روز نیست. در همین دنیا نیز طرفداران حقّ پیروزند.(134) «لننصر رسلنا و الذّین آمنوا»
8 - انسان همواره محتاج نصرت الهى است و هرگز از لطف او بى نیاز نیست. «فى الحیاة الدنیا و یوم یقوم الاشهاد»
9- نصرت الهى دائمى است. «فى الحیاة الدنیا و یوم یقوم الاشهاد»
10- گرچه گواه بودن خداوند به تنهایى كافى است، ولى هر چه تعداد گواهان بیشتر باشد مؤمنان سرفرازتر و متخلفان شرمندهتر مىشوند. «یقوم الاشهاد»
11- در قیامت، گواهان بسیارند. «الاشهاد»
12- كسانى كه ایمان ندارند، ستمگرند. («الظالمین» در برابر «الذّین آمنوا» است)
13- در قیامت هم عذاب روحى است «لهم اللعنة» و هم جسمى. «سوء الدار»