ترجمه
و پروردگارتان گفت: «مرا بخوانید تا براى شما اجابت كنم. همانا كسانى كه از عبادت من سر باز زده و تكبّر مىورزند به زودى با سرافكندگى به جهنّم وارد مىشوند».
نکته ها
سؤال: با این كه خداوند وعدهى استجابت داده است، «اُدعونى استجب لكم» چرا برخى دعاهاى ما مستجاب نمىشود؟
پاسخ: الف) بعضى اعمال نظیر گناه و ظلم و خوردن لقمهى حرام و عفو نكردنِ كسانى كه از ما عذرخواهى مىكنند، مانع استجابت دعا مىشود.
ب) گاهى مستجاب شدن دعاى ما نظام آفرینش را به هم مىریزد، نظیر دانش آموزى كه در امتحان جغرافیا در پاسخ این سؤال كه آیا سطح دریاها بالاتر است یا كوهها؟ چون به اشتباه نوشته بود «سطح دریاها بالاتر است!» از خداوند خواسته بود كه این دو را جا به جا كند تا او نمرهى قبولى بگیرد!
به هر حال خداوند همان گونه كه قادر است، حكیم نیز هست.
ج) گاهى آن دعا مستجاب نمىشود، ولى مشابه آن مستجاب مىشود.
د) گاهى اثر دعا در آیندهى خود انسان یا خانواده و نسل او یا در قیامت نتیجه مىدهد و فورى مستجاب نمىشود.
هر دعایى كه مستجاب نشود در حقیقت دعا نیست، چون دعا به معناى طلب خیر است و بسیارى از خواستههاى ما شرّ است نه خیر.
آداب دعا در قرآن
1. دعا همراه ایمان و عمل صالح باشد. «یستجیب الذّین آمنوا و عملوا الصالحات»(148)
2. با اخلاص باشد. «فادعوا اللّه مخلصین له الدین»(149)
3. با تضرّع و مخفیانه باشد. «ادعوا ربّكم تضرعاً و خُفیة»(150)
4. با بیم و امید باشد. «و ادعوه خوفاً و طمعاً»(151)
5. در ساعاتى خاص باشد. «یدعون ربّهم بالغداة و العشى»(152)
148) شورى، 26.
149) مؤمن، 14.
150) اعراف، 55.
151) اعراف، 56.
152) انعام، 52.
پيام ها
1- گفتگو با خداوند، كلید رشد و تربیت انسان است. «قال ربّكم اُدعونى»
2- میان دعاى انسان و ربوبیّت خداوند، رابطهاى تنگاتنگ است. (اكثر دعاهاى قرآن همراه «ربّنا» آمده است). «ربّكم اُدعونى»
3- خداوند، از ما خواسته كه به درگاه او دعا كنیم. «قال ربّكم اُدعونى»
4- در دعا فقط خدا را بخوانیم، نه خدا و دیگران را در كنار هم. «اُدعونى»
5 - خداوند نیازهاى ما را مىداند، ولى دستور دعا نشانهى آن است كه درخواست ما آثارى دارد. «ادعونى»
6- بین دعا و استجابت هیچ فاصلهاى نیست. «ادعونى استجب» (حتّى حرف «فاء» یا «ثمّ» نیامده است. اگر مىفرمود: «فاستجب» یعنى بعد از مدّت كمى مستجاب مىكنم و اگر مىفرمود: «ثم استجب» یعنى بعد از مدّت طولانى.)
7- در دعا و اجابت واسطهاى در كار نیست. «اُدعونى استجب»
8 - استجابت دعا وعده الهى است. «اُدعونى استجب لكم»
9- اگر دعایى مستجاب نشد لابد به سود ما نبوده است، چون فرمود: «استجب لكم» آنچه را به نفع شما باشد مستجاب مىكنم.
10- دعا نكردن، نشانهى تكبّر است. «یستكبرون»
11- دعا، درمان تكبّر است. «یستكبرون عن عبادتى»
12- دعا، خود عبادت است. «یستكبرون عن عبادتى»
13- دعا عبادتى مخصوص و الهى است. «عبادتى»
14- مجازات خداوند عادلانه و متناسب با نوع رفتار و كردار آدمى است. استكبار امروز، سرافكندگى فردا را به دنبال دارد. «یستكبرون - داخرین»